การพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนโดยใช้การเรียนรู้แบบร่วมมือ
การพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนโดยใช้การเรียนรู้แบบร่วมมือร่วมกับการจัดการเรียนรู้เชิงรุก เพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์ เรื่องพลังงานความร้อน รายวิชาวิทยาศาสตร์ 2 สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาข้อมูลพื้นฐานสำหรับรูปแบบการเรียนการสอนโดยใช้การเรียนรู้แบบร่วมมือร่วมกับการจัดการเรียนรู้เชิงรุกเพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์ เรื่องพลังงานความร้อน รายวิชาวิทยาศาสตร์ 2 สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 2) เพื่อพัฒนาและหาประสิทธิภาพรูปแบบการเรียนการสอนโดยใช้การเรียนรู้แบบร่วมมือร่วมกับการจัดการเรียนรู้เชิงรุก เพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์ เรื่องพลังงานความร้อน รายวิชาวิทยาศาสตร์ 2 สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 3) เพื่อทดลองใช้รูปแบบการเรียนการสอนโดยใช้การเรียนรู้แบบร่วมมือร่วมกับการจัดการเรียนรู้เชิงรุกเพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์ เรื่องพลังงานความร้อน รายวิชาวิทยาศาสตร์ 2 สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 4) เพื่อศึกษาผลการใช้รูปแบบการเรียนการสอนโดยใช้การเรียนรู้แบบร่วมมือร่วมกับการจัดการเรียนรู้เชิงรุกเพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์ เรื่องพลังงานความร้อน รายวิชาวิทยาศาสตร์ 2 สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ดังนี้ 4.1) เพื่อเปรียบเทียบความสามารถในการแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์ของนักเรียนก่อนเรียนและหลังเรียนจากการใช้รูปแบบการเรียนการสอนโดยใช้การเรียนรู้แบบร่วมมือร่วมกับการจัดการเรียนรู้เชิงรุกเพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์ เรื่องพลังงานความร้อน รายวิชาวิทยาศาสตร์ 2 สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 4.2) เพื่อเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนก่อนเรียนและหลังเรียนจากการใช้รูปแบบการเรียนการสอนโดยใช้การเรียนรู้แบบร่วมมือร่วมกับการจัดการเรียนรู้เชิงรุกเพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์ เรื่องพลังงานความร้อน รายวิชาวิทยาศาสตร์ 2 สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1และ 5) เพื่อประเมินความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อรูปแบบการเรียนการสอนโดยใช้การเรียนรู้แบบร่วมมือร่วมกับการจัดการเรียนรู้เชิงรุกเพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์ เรื่องพลังงานความร้อน รายวิชาวิทยาศาสตร์ 2 สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1/3 โรงเรียนบัวใหญ่ อำเภอบัวใหญ่ จังหวัดนครราชสีมา ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2565 จำนวน 35 คน ได้มาโดยวิธีสุ่มแบบกลุ่ม (Cluster Random Sampling) และใช้ห้องเรียนเป็นหน่วยสุ่ม โรงเรียนใช้วิธีการจัดห้องเรียนแบบคละความสามารถของนักเรียน นักเรียนแต่ละห้องมีผลการเรียนไม่แตกต่างกัน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ แบบสอบถาม แบบสนทนากลุ่ม แบบวิเคราะห์เอกสาร เครื่องมือประกอบการใช้รูปแบบการเรียนการสอน แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน และแบบทดสอบวัดความสามารถในการแก้ปัญหา สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ค่าเฉลี่ย (X-Bar) ร้อยละ ค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (S.D.) และการทดสอบค่าที (t - test for dependent, one sample)
ผลการวิจัยพบว่า
1. รูปแบบการเรียนการสอนโดยใช้การเรียนรู้แบบร่วมมือร่วมกับการจัดการเรียนรู้เชิงรุกเพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์ เรื่องพลังงานความร้อน สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 (ME6PDE Model) ประกอบไปด้วยขั้นตอนการการเรียนการสอน จำนวน 4 ขั้น และ 6 กระบวนการส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์ ได้แก่ ขั้นที่ 1 กระตุ้นความสนใจ (Motivation: M), ขั้นที่ 2 จัดกิจกรรมการเรียนการสอน เพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์ (Education: E6P), กำหนดปัญหา (Problem Define: P), วิเคราะห์ข้อมูลของปัญหา (Problem Analyze: P), วางแผนแก้ปัญหา (Problem Solution: P), ลงมือปฏิบัติแก้ปัญหา (Problem Practice: P), ประเมินผลการแก้ปัญหา (Problem Assessment: P), สรุปผลการแก้ปัญหา (Problem Conclusion: P), ขั้นที่ 3 อภิปรายสะท้อนความรู้ (Discussion: D) และ ขั้นที่ 4 สรุปและประเมินผล (Evaluation: E)
2. รูปแบบการเรียนการสอนโดยใช้การเรียนรู้แบบร่วมมือร่วมกับการจัดการเรียนรู้เชิงรุกเพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์ เรื่องพลังงานความร้อน สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 สูงกว่าเกณฑ์ที่กำหนด 80/80
3. ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนหลังเรียนด้วยรูปแบบการเรียนการสอนโดยใช้การเรียนรู้แบบร่วมมือร่วมกับการจัดการเรียนรู้เชิงรุกเพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์ เรื่องพลังงานความร้อน สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 สูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05
4. ความสามารถในการแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์ของนักเรียนหลังเรียนด้วยรูปแบบการเรียนการสอนโดยใช้การเรียนรู้แบบร่วมมือร่วมกับการจัดการเรียนรู้เชิงรุกเพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์ เรื่องพลังงานความร้อน สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 สูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05
5. ความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อรูปแบบการเรียนการสอนโดยใช้การเรียนรู้แบบร่วมมือร่วมกับการจัดการเรียนรู้เชิงรุกเพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์ เรื่องพลังงานความร้อน สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 อยู่ในระดับมากที่สุด มีค่าเฉลี่ย (X-Bar) โดยรวมเท่ากับ 4.60 ค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (S.D.) เท่ากับ 0.64
คำสำคัญ: การเรียนรู้แบบร่วมมือ, การเรียนรู้เชิงรุก, การแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์
ผลการวิจัยพบว่า
1. รูปแบบการเรียนการสอนโดยใช้การเรียนรู้แบบร่วมมือร่วมกับการจัดการเรียนรู้เชิงรุกเพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์ เรื่องพลังงานความร้อน สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 (ME6PDE Model) ประกอบไปด้วยขั้นตอนการการเรียนการสอน จำนวน 4 ขั้น และ 6 กระบวนการส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์ ได้แก่ ขั้นที่ 1 กระตุ้นความสนใจ (Motivation: M), ขั้นที่ 2 จัดกิจกรรมการเรียนการสอน เพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์ (Education: E6P), กำหนดปัญหา (Problem Define: P), วิเคราะห์ข้อมูลของปัญหา (Problem Analyze: P), วางแผนแก้ปัญหา (Problem Solution: P), ลงมือปฏิบัติแก้ปัญหา (Problem Practice: P), ประเมินผลการแก้ปัญหา (Problem Assessment: P), สรุปผลการแก้ปัญหา (Problem Conclusion: P), ขั้นที่ 3 อภิปรายสะท้อนความรู้ (Discussion: D) และ ขั้นที่ 4 สรุปและประเมินผล (Evaluation: E)
2. รูปแบบการเรียนการสอนโดยใช้การเรียนรู้แบบร่วมมือร่วมกับการจัดการเรียนรู้เชิงรุกเพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์ เรื่องพลังงานความร้อน สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 สูงกว่าเกณฑ์ที่กำหนด 80/80
3. ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนหลังเรียนด้วยรูปแบบการเรียนการสอนโดยใช้การเรียนรู้แบบร่วมมือร่วมกับการจัดการเรียนรู้เชิงรุกเพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์ เรื่องพลังงานความร้อน สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 สูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05
4. ความสามารถในการแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์ของนักเรียนหลังเรียนด้วยรูปแบบการเรียนการสอนโดยใช้การเรียนรู้แบบร่วมมือร่วมกับการจัดการเรียนรู้เชิงรุกเพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์ เรื่องพลังงานความร้อน สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 สูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05
5. ความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อรูปแบบการเรียนการสอนโดยใช้การเรียนรู้แบบร่วมมือร่วมกับการจัดการเรียนรู้เชิงรุกเพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์ เรื่องพลังงานความร้อน สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 อยู่ในระดับมากที่สุด มีค่าเฉลี่ย (X-Bar) โดยรวมเท่ากับ 4.60 ค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (S.D.) เท่ากับ 0.64
คำสำคัญ: การเรียนรู้แบบร่วมมือ, การเรียนรู้เชิงรุก, การแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์