การพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมคุณลักษณะอันพึงประสง
ชื่อเรื่อง การพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียน
โรงเรียนอนุบาลองค์การบริหารส่วนตำบลคลองขาม จังหวัดกาฬสินธุ์
ผู้วิจัย นายนิกสันต์ ทองวิเศษ
ปีที่วิจัย 2564
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ของการวิจัย 1) เพื่อวิเคราะห์ข้อมูลพื้นฐานเกี่ยวกับการจัดการเรียนรู้
เพื่อส่งเสริมคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียนโรงเรียนอนุบาลองค์การบริหารส่วนตำบลคลองขาม
จังหวัดกาฬสินธุ์ด้านมีวินัย ด้านใฝ่เรียนรู้ และด้านมุ่งมั่นในการทำงาน 2) เพื่อสร้างและพัฒนารูปแบบการ
จัดการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียนโรงเรียนอนุบาลองค์การบริหารส่วนตำบล
คลองขาม จังหวัดกาฬสินธุ์ด้านมีวินัย ด้านใฝ่เรียนรู้ และด้านมุ่งมั่นในการทำงาน 3) เพื่อทดลองใช้รูปแบบ
การจัดการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียนโรงเรียนอนุบาลองค์การบริหารส่วน
ตำบลคลองขาม จังหวัดกาฬสินธุ์ด้านมีวินัย ด้านใฝ่เรียนรู้ และด้านมุ่งมั่นในการทำงาน และ 4) เพื่อ
ประเมินผลการทดลองใช้รูปแบบและขยายผลไปยังสถานศึกษาอื่นที่เป็นเครือข่ายการจัดการเรียนรู้
เพื่อส่งเสริมคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียน ด้านมีวินัย ด้านใฝ่เรียนรู้ และด้านมุ่งมั่นในการทำงาน โดย
มุ่งประเมินในสิ่งต่อไปนี้4.1) ประเมินคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียนโรงเรียนอนุบาลองค์การบริหาร
ส่วนตำบลคลองขาม จังหวัดกาฬสินธุ์ด้านมีวินัย ด้านใฝ่เรียนรู้ และด้านมุ่งมั่นในการทำงาน 4.2) ประเมิน
ความพึงพอใจในการจัดการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียนโรงเรียนอนุบาลองค์การ
บริหารส่วนตำบลคลองขาม จังหวัดกาฬสินธุ์ด้านมีวินัย ด้านใฝ่เรียนรู้ และด้านมุ่งมั่นในการทำงาน กลุ่ม
ตัวอย่าง ประกอบด้วย ครูโรงเรียนอนุบาลองค์การบริหารส่วนตำบลคลองขาม ปีการศึกษา 2564 จำนวน 28
คน นักเรียนระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 1- 6 โรงเรียนอนุบาลองค์การบริหารส่วนตำบลคลองขาม ปีการศึกษา
2564 จำนวน 155 คน และผู้ปกครองนักเรียน ปีการศึกษา 2564 จำนวน 155 คน เครื่องมือที่ใช้
ประกอบด้วย รูปแบบการจัดการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียน การวิเคราะห์
เอกสาร แบบสัมภาษณ์ การสนทนากลุ่ม (Focused Group Discussion) เพื่อสอบถามความคิดเห็นเกี่ยวกับ
รูปแบบการจัดการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียน แบบสอบถามความพึงพอใจ แบบ
ประเมินคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียน และแบบทดสอบความเข้าใจเกี่ยวกับรูปแบบการจัดการเรียนรู้
เพื่อส่งเสริมคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียน การวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ ค่าความถี่ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย
ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน
ผลการวิจัย พบว่า
1. สภาพการจัดการเรียนการสอนของครูยังใช้รูปแบบการสอนแบบบรรยาย ให้นักเรียนทำ
แบบฝึกหัดจากบทเรียน ไม่ค่อยใช้สื่อ แหล่งเรียนรู้ และฝึกให้นักเรียนคิด แก้ปัญหาได้อย่างมีเหตุผลเท่าที่ควร
และการจัดการเรียนการสอนใน 8 กลุ่มสาระการเรียนรู้ ขาดการสอดแทรกคุณธรรมจริยธรรมในการเสริมสร้าง
คุณลักษณะอันพึงประสงค์ให้กับนักเรียน
2. รูปแบบการจัดการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียนโรงเรียน
อนุบาลองค์การบริหารส่วนตำบลคลองขาม จังหวัดกาฬสินธุ์ ด้านมีวินัย ด้านใฝ่เรียนรู้และด้านมุ่งมั่น
ในการทำงาน ได้รูปแบบที่มีชื่อเรียกว่า “PUPEAN Model” มีองค์ประกอบ 6 ขั้นตอนคือ การกำหนด
นโยบาย (Policy : P) การสร้างความเข้าใจ (Understanding : U) การมีส่วนร่วม (Participation : P) การจัด
สิ่งแวดล้อมเชิงคุณธรรม (Environment : E) การประเมินผล (Assessment) และการสร้างเครือข่าย
(Network : N) การพิจารณาตรวจสอบความเหมาะสมและความเป็นไปได้ของรูปแบบการจัดการเรียนรู้
เพื่อส่งเสริมคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียนโรงเรียนอนุบาลองค์การบริหารส่วนตำบลคลองขาม
จังหวัดกาฬสินธุ์ โดยภาพรวมมีความเหมาะสมและความเป็นไปได้อยู่ในระดับมากที่สุด (
X = 4.61, S.D. = 0.10)
3. จากทดลองใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียน
โรงเรียนอนุบาลองค์การบริหารส่วนตำบลคลองขาม จังหวัดกาฬสินธุ์ สามารถทำให้นักเรียนโรงเรียน
อนุบาลองค์การบริหารส่วนตำบลคลองขาม จังหวัดกาฬสินธุ์ มีคุณลักษณะอันพึงประสงค์ด้านมีวินัย
ด้านใฝ่เรียนรู้ และด้านมุ่งมั่นในการทำงาน อยู่ในระดับมากที่สุด (X = 4.60, S.D. = 0.61)และความพึงพอใจที่
มีต่อรูปแบบการจัดการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียน อยู่ในระดับมากที่สุด (X = 4.59, S.D. = 0.67)
4. ผลการประเมินการทดลองใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมคุณลักษณะอันพึงประสงค์
ของนักเรียนโรงเรียนอนุบาลองค์การบริหารส่วนตำบลคลองขาม จังหวัดกาฬสินธุ์ ด้านมีวินัย ด้านใฝ่เรียนรู้และ
ด้านมุ่งมั่นในการทำงาน หลังจากทดลองใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของ
นักเรียน ปรากฎผลดังนี้
4.1 การประเมินคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียนโรงเรียนอนุบาลองค์การบริหาร
ส่วนตำบลคลองขาม จังหวัดกาฬสินธุ์ด้านมีวินัย ด้านใฝ่เรียนรู้ และด้านมุ่งมั่นในการทำงาน พบว่า นักเรียนมี
คุณลักษณะอันพึงประสงค์โดยภาพรวมทุกด้านอยู่ในระดับมากที่สุด (X= 4.60, S.D. = 0.61)
4.2 การประเมินความพึงพอใจที่มีต่อรูปแบบการจัดการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมคุณลักษณะ
อันพึงประสงค์ของนักเรียน พบว่า ครู มีความพึงพอใจต่อรูปแบบการจัดการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมคุณลักษณะ
อันพึงประสงค์ของนักเรียน โดยภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุด (X= 4.60, S.D. = 0.66) นักเรียนมีความ
พึงพอใจต่อรูปแบบการจัดการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียน โดยภาพรวมอยู่ใน
ระดับมากที่สุด (X= 4.58, S.D. = 0.67)
ผลการขยายผลการจัดการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียน
ในโรงเรียนเครือข่าย โดยการวิเคราะห์เปรียบเทียบคะแนนการทดสอบความเข้าใจเกี่ยวกับรูปแบบการจัดการ
เรียนรู้เพื่อส่งเสริมคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียนก่อนและหลังการอบรม พบว่า ก่อนการอบรมได้
คะแนนเฉลี่ยรวม 186 คะแนน คิดเป็นร้อยละ 46.50 และหลังการอบรมได้คะแนนเฉลี่ยรวม 384 คะแนน
คิดเป็นร้อยละ 96.00 แสดงว่า หลังการอบรมมีคะแนนเฉลี่ยสูงกว่าก่อนการอบรม
โรงเรียนอนุบาลองค์การบริหารส่วนตำบลคลองขาม จังหวัดกาฬสินธุ์
ผู้วิจัย นายนิกสันต์ ทองวิเศษ
ปีที่วิจัย 2564
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ของการวิจัย 1) เพื่อวิเคราะห์ข้อมูลพื้นฐานเกี่ยวกับการจัดการเรียนรู้
เพื่อส่งเสริมคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียนโรงเรียนอนุบาลองค์การบริหารส่วนตำบลคลองขาม
จังหวัดกาฬสินธุ์ด้านมีวินัย ด้านใฝ่เรียนรู้ และด้านมุ่งมั่นในการทำงาน 2) เพื่อสร้างและพัฒนารูปแบบการ
จัดการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียนโรงเรียนอนุบาลองค์การบริหารส่วนตำบล
คลองขาม จังหวัดกาฬสินธุ์ด้านมีวินัย ด้านใฝ่เรียนรู้ และด้านมุ่งมั่นในการทำงาน 3) เพื่อทดลองใช้รูปแบบ
การจัดการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียนโรงเรียนอนุบาลองค์การบริหารส่วน
ตำบลคลองขาม จังหวัดกาฬสินธุ์ด้านมีวินัย ด้านใฝ่เรียนรู้ และด้านมุ่งมั่นในการทำงาน และ 4) เพื่อ
ประเมินผลการทดลองใช้รูปแบบและขยายผลไปยังสถานศึกษาอื่นที่เป็นเครือข่ายการจัดการเรียนรู้
เพื่อส่งเสริมคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียน ด้านมีวินัย ด้านใฝ่เรียนรู้ และด้านมุ่งมั่นในการทำงาน โดย
มุ่งประเมินในสิ่งต่อไปนี้4.1) ประเมินคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียนโรงเรียนอนุบาลองค์การบริหาร
ส่วนตำบลคลองขาม จังหวัดกาฬสินธุ์ด้านมีวินัย ด้านใฝ่เรียนรู้ และด้านมุ่งมั่นในการทำงาน 4.2) ประเมิน
ความพึงพอใจในการจัดการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียนโรงเรียนอนุบาลองค์การ
บริหารส่วนตำบลคลองขาม จังหวัดกาฬสินธุ์ด้านมีวินัย ด้านใฝ่เรียนรู้ และด้านมุ่งมั่นในการทำงาน กลุ่ม
ตัวอย่าง ประกอบด้วย ครูโรงเรียนอนุบาลองค์การบริหารส่วนตำบลคลองขาม ปีการศึกษา 2564 จำนวน 28
คน นักเรียนระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 1- 6 โรงเรียนอนุบาลองค์การบริหารส่วนตำบลคลองขาม ปีการศึกษา
2564 จำนวน 155 คน และผู้ปกครองนักเรียน ปีการศึกษา 2564 จำนวน 155 คน เครื่องมือที่ใช้
ประกอบด้วย รูปแบบการจัดการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียน การวิเคราะห์
เอกสาร แบบสัมภาษณ์ การสนทนากลุ่ม (Focused Group Discussion) เพื่อสอบถามความคิดเห็นเกี่ยวกับ
รูปแบบการจัดการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียน แบบสอบถามความพึงพอใจ แบบ
ประเมินคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียน และแบบทดสอบความเข้าใจเกี่ยวกับรูปแบบการจัดการเรียนรู้
เพื่อส่งเสริมคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียน การวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ ค่าความถี่ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย
ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน
ผลการวิจัย พบว่า
1. สภาพการจัดการเรียนการสอนของครูยังใช้รูปแบบการสอนแบบบรรยาย ให้นักเรียนทำ
แบบฝึกหัดจากบทเรียน ไม่ค่อยใช้สื่อ แหล่งเรียนรู้ และฝึกให้นักเรียนคิด แก้ปัญหาได้อย่างมีเหตุผลเท่าที่ควร
และการจัดการเรียนการสอนใน 8 กลุ่มสาระการเรียนรู้ ขาดการสอดแทรกคุณธรรมจริยธรรมในการเสริมสร้าง
คุณลักษณะอันพึงประสงค์ให้กับนักเรียน
2. รูปแบบการจัดการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียนโรงเรียน
อนุบาลองค์การบริหารส่วนตำบลคลองขาม จังหวัดกาฬสินธุ์ ด้านมีวินัย ด้านใฝ่เรียนรู้และด้านมุ่งมั่น
ในการทำงาน ได้รูปแบบที่มีชื่อเรียกว่า “PUPEAN Model” มีองค์ประกอบ 6 ขั้นตอนคือ การกำหนด
นโยบาย (Policy : P) การสร้างความเข้าใจ (Understanding : U) การมีส่วนร่วม (Participation : P) การจัด
สิ่งแวดล้อมเชิงคุณธรรม (Environment : E) การประเมินผล (Assessment) และการสร้างเครือข่าย
(Network : N) การพิจารณาตรวจสอบความเหมาะสมและความเป็นไปได้ของรูปแบบการจัดการเรียนรู้
เพื่อส่งเสริมคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียนโรงเรียนอนุบาลองค์การบริหารส่วนตำบลคลองขาม
จังหวัดกาฬสินธุ์ โดยภาพรวมมีความเหมาะสมและความเป็นไปได้อยู่ในระดับมากที่สุด (
X = 4.61, S.D. = 0.10)
3. จากทดลองใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียน
โรงเรียนอนุบาลองค์การบริหารส่วนตำบลคลองขาม จังหวัดกาฬสินธุ์ สามารถทำให้นักเรียนโรงเรียน
อนุบาลองค์การบริหารส่วนตำบลคลองขาม จังหวัดกาฬสินธุ์ มีคุณลักษณะอันพึงประสงค์ด้านมีวินัย
ด้านใฝ่เรียนรู้ และด้านมุ่งมั่นในการทำงาน อยู่ในระดับมากที่สุด (X = 4.60, S.D. = 0.61)และความพึงพอใจที่
มีต่อรูปแบบการจัดการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียน อยู่ในระดับมากที่สุด (X = 4.59, S.D. = 0.67)
4. ผลการประเมินการทดลองใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมคุณลักษณะอันพึงประสงค์
ของนักเรียนโรงเรียนอนุบาลองค์การบริหารส่วนตำบลคลองขาม จังหวัดกาฬสินธุ์ ด้านมีวินัย ด้านใฝ่เรียนรู้และ
ด้านมุ่งมั่นในการทำงาน หลังจากทดลองใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของ
นักเรียน ปรากฎผลดังนี้
4.1 การประเมินคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียนโรงเรียนอนุบาลองค์การบริหาร
ส่วนตำบลคลองขาม จังหวัดกาฬสินธุ์ด้านมีวินัย ด้านใฝ่เรียนรู้ และด้านมุ่งมั่นในการทำงาน พบว่า นักเรียนมี
คุณลักษณะอันพึงประสงค์โดยภาพรวมทุกด้านอยู่ในระดับมากที่สุด (X= 4.60, S.D. = 0.61)
4.2 การประเมินความพึงพอใจที่มีต่อรูปแบบการจัดการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมคุณลักษณะ
อันพึงประสงค์ของนักเรียน พบว่า ครู มีความพึงพอใจต่อรูปแบบการจัดการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมคุณลักษณะ
อันพึงประสงค์ของนักเรียน โดยภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุด (X= 4.60, S.D. = 0.66) นักเรียนมีความ
พึงพอใจต่อรูปแบบการจัดการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียน โดยภาพรวมอยู่ใน
ระดับมากที่สุด (X= 4.58, S.D. = 0.67)
ผลการขยายผลการจัดการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียน
ในโรงเรียนเครือข่าย โดยการวิเคราะห์เปรียบเทียบคะแนนการทดสอบความเข้าใจเกี่ยวกับรูปแบบการจัดการ
เรียนรู้เพื่อส่งเสริมคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียนก่อนและหลังการอบรม พบว่า ก่อนการอบรมได้
คะแนนเฉลี่ยรวม 186 คะแนน คิดเป็นร้อยละ 46.50 และหลังการอบรมได้คะแนนเฉลี่ยรวม 384 คะแนน
คิดเป็นร้อยละ 96.00 แสดงว่า หลังการอบรมมีคะแนนเฉลี่ยสูงกว่าก่อนการอบรม