“การจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้ ร่วมกับการใช้เทคโนโลยีAR&a
“การจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้ ร่วมกับการใช้เทคโนโลยีโลกเสมือนผสานโลกแห่งความจริง สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 โรงเรียนท่านครญาณวโรภาสอุทิศ”
ชื่อผู้ส่งประกวด นายอิทธิพล เพชรแก้ว
ประเภทสถานศึกษา ขนาดกลาง
ประเภทผลงาน ด้านนวัตกรรมและเทคโนโลยีเพื่อการเรียนการสอน
โรงเรียน/ศูนย์พัฒนา วิชาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
1. ความสำคัญของผลงาน
สังคมไทยในปัจจุบันมีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว เนื่องมาจากความเจริญก้าวหน้า ของวิทยาการต่างๆ สังคมในปัจจุบันจึงเป็นสังคมที่ใช้วิทยาศาสตร์เทคโนโลยี และเป็นสังคมของข้อมูลข่าวสารหรือสังคมสารสนเทศมากขึ้น ระบบการศึกษาเป็นกระบวนการสำคัญ ในการพัฒนามนุษย์ให้เป็นผู้มีความรู้ ความสามารถในการคิดวิเคราะห์ตัดสินใจให้เหตุผล และมีทักษะในการคิดแก้ไขปัญหา รวมทั้งการมีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ และรู้จักติดตามข่าวสารใหม่ๆ รู้เท่าทันการเปลี่ยนแปลงหรือเหตุการณ์ต่างๆ ที่เกิดขึ้นอย่างรวดเร็วและหลากหลาย จากสถานการณ์ดังกล่าวทำให้เกิดการปฏิรูปการศึกษา เพื่อมุ่งให้การศึกษาสามารถใช้เป็นเครื่องมือ ที่สำคัญในการพัฒนาคนและสังคม กล่าวคือคนไทยในอนาคตต้องเป็นคนมองกว้างไกล ใฝ่ดี มีคุณธรรม รู้เท่าทันการเปลี่ยนแปลงของสังคมโลก และมีวิจารณญาณที่ดี เป็นคนที่มีคุณภาพ
ปัจจุบัน เทคโนโลยีสารสนเทศเข้ามามีบทบาทในการดำรงชีวิตของมนุษย์เป็นอย่างมาก โดยเฉพาะการนำเทคโนโลยีมาใช้ในการศึกษาในการเรียนการสอนแบบ Active Learning จำเป็นต้องเลือก วิธีการให้เหมาะสมกับนักเรียน ระดับการศึกษา และวัตถุประสงค์ที่ต้องการเพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุด เป็นเครื่องมือที่เพื่อจะพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ให้มีความสามารถทางด้านสติปัญญาความรู้ และความสามารถในการปฏิบัติงานได้เป็นอย่างดี ซึ่งปัจจุบันเทคโนโลยีเหล่านี้ได้ก้าวเข้าสู่ยุดดิจิทัล ได้มีการนำนวัตกรรมเทคโนโลยีโลกเสมือนผสานโลกจริง (Augmented Reality (AR) ที่ประกอบไปด้วยภาพเคลื่อนไหวสามมิติ ภาพเคลื่อนไหวสองมิติ มาใช้ร่วมกับการจัดการเรียนรู้ ทำให้การเรียนเห็นภาพประกอบเนื้อหาและเข้าได้มากยิ่งขึ้น ส่งผลให้นักเรียน สนุก ชอบ และมีความสุข (ธันยา นวลละออง และ นงลักษณ์ ปรีชาดิเรก, 2558) ส่งเสริมนักเรียนให้เกิดกระบวนการแก้ปัญหา
หากกล่าวถึงแนวทางในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ของนักเรียนนั้น ครูจะต้องจัดสภาพแวดล้อมในการเรียนให้เอื้อต่อการเกิดทักษะการคิดวิเคราะห์ และครูควรมีความเชื่อในสิ่งเหล่านี้ (เสงี่ยม โตรัตน์, 2546 : 29) โดยการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ที่สามารถพัฒนาให้ผู้เรียนเกิดทักษะการคิดวิเคราะห์นั้นสามารถทำได้หลายวิธี แต่ปัจจุบันยังพบปัญหาว่า ครูส่วนใหญ่ยังคงมีปัญหาเกี่ยวกับการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนที่ส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ ดังที่รายงานสภาวะ การศึกษาไทยปี พ .ศ. 2547 - พ.ศ.2548 ของสำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา (วิทยากร เชียงxxxล, 2549 : 2) กล่าวว่า นักเรียนส่วนใหญ่ยังคิดวิเคราะห์และสังเคราะห์ได้น้อย อันเนื่องมาจากพฤติกรรมของครูอาจารย์ส่วนใหญ่ซึ่งเป็นผู้ได้รับการศึกษาแบบเก่า เคยชินกับการสอนแบบบรรยายตามตำรา โดยเสนอแนวทางแก้ไขไว้ว่า ครูต้องมีการปรับปรุงวิธีสอนแบบใหม่ ให้นักเรียนเกิดความใฝ่รู้ คิดวิเคราะห์เป็น สามารถเชื่อมโยงเนื้อหาวิชาการกับโลกที่เป็นจริง (วิทยกร เชียงxxxล, 2549 : 96)
รูปแบบการสอนแบบสืบเสาะหาความรู้ (5E) เป็นกลยุทธ์การสอนที่ช่วยให้นักเรียนเข้าใจในสิ่งที่เรียนรู้ได้ด้วยตนเอง สร้างทั้งความสนใจ กระตุ้นให้เกิดการเรียนรู้ และปูทางให้กับการพัฒนาทักษะโดยใช้การตั้งคำถาม (inquiry) เป็นพื้นฐานในการให้ผู้เรียนได้นำประสบการณ์ที่เรียนรู้หรือฝึกฝน มาทดลองปฏิบัติหรือแสวงหาคำตอบ เกิดเป็นการเรียนรู้จากความเข้าใจที่ผู้เรียนค่อยๆ สร้างสมขึ้นมา โดยผู้สอนจะเป็นผู้ช่วยแนะนำแก้ไขและเสริมต่อในส่วนที่จำเป็น ต่างจากการสอนแบบเดิมที่ใช้การป้อนความรู้จากผู้สอนเป็นหลัก โดยมีจุดเด่น คือ เป็นการจัดการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ ให้ผู้เรียนเกิดการค้นคว้าหาความรู้ด้วยตนเองโดยใช้กระบวนสืบเสาะหาความรู้ เป็นการพัฒนากระบวนการคิดอย่างเป็นระบบให้ผู้เรียนได้ฝึกปฏิบัติ ได้ฝึกคิด วิเคราะห์ แยกแยะ แก้ปัญหาด้วยตนเอง จนเกิดทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์
ปัจจุบันข้าพเจ้ารับผิดชอบการสอนรายวิชาวิทยาศาสตร์ ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 โรงเรียนท่านครญาณวโรภาสอุทิศ และได้สังเกตพฤติกรรมการเรียนของนักเรียน ปัญหาที่เกิดขึ้นกับการเรียนวิชาวิทยาศาสตร์มีสาเหตุหลายประการ แต่สาเหตุสำคัญที่ทำให้นักเรียนขาดความสนใจเนื้อหาที่สอน คือ นักเรียนส่วนใหญ่ไม่ได้เห็นภาพจริงๆของกระบวนการต่างๆในธรรมชาติ โดยเฉพาะเรื่อง “ระบบสุริยะ” ที่นักเรียนไม่สามารถนึกภาพเองได้ ข้าพเจ้าจึงได้คิดแนวทางการแก้ปัญหา โดยการออกแบบวิธีการสอนแบบสืบเสาะหาความรู้ร่วมกับการใช้เทคโนโลยีโลกเสมือนผสานโลกแห่งความจริง เพื่อใช้ในการจัดการเรียนรู้ ในรายวิชาวิทยาศาสตร์ เรื่อง ระบบสุริยะ และส่งเสริมสนับสนุนให้ผู้เรียนและครูผู้สอนได้นำเทคโนโลยีโลกเสมือนผสานโลกแห่งความจริงมาใช้ในการเรียนรู้อย่างมีประสิทธิภาพต่อไป
2. จุดประสงค์และเป้าหมาย
จุดประสงค์
1. เพื่อพัฒนากระบวนการจัดการเรียนรู้ร่วมกับการใช้เทคโนโลยีโลกเสมือนผสานโลกแห่งความจริง สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๓ โรงเรียนท่านครญาณวโรภาสอุทิศ
2. เพื่อยกระดับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนรายวิชาวิทยาศาสตร์ เรื่อง ปฏิสัมพันธ์ในระบบสุริยะสำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๓ โรงเรียนท่านครญาณวโรภาสอุทิศ
เป้าหมาย
เชิงปริมาณ
นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3/1 3/2 และ 3/4 จำนวน 100 คน ปีการศึกษา 2566 โรงเรียนท่านครญาณวโรภาสอุทิศ
เชิงคุณภาพ
นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3/1 3/2 และ 3/4 ร้อยละ 70 มีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน เรื่องปฏิสัมพันธ์ในระบบสุริยะ ผ่านเกณฑ์ร้อยละ 70 ของคะแนนเต็ม
3.2 การดำเนินงานตามกิจกรรม (ตามวงจร PDCA)
1 ขั้นเตรียมการ (Plan)
1.1) ศึกษาและวิเคราะห์หลักสูตรแกนกลางขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 ฉบับปรับปรุง พุทธศักราช 2560 สาระการเรียนรู้ มาตรฐานการเรียนรู้และตัวชี้วัด เพื่อจัดทำหลักสูตรสถานศึกษา หลักสูตรกลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี คำอธิบายรายวิชาและโครงสร้างรายวิชา
1.2.) จัดทำแผนการจัดการเรียนรู้ที่บูรณาการ การใช้เทคโนโลยีโลกเสมือนผสานโลกแห่งความจริง
1.3) จัดทำคู่มือการใช้งาน AR สสวท. เรื่องระบบสุริยะ สำหรับครูผู้สอนและนักเรียนที่ใช้มือถือ Android และ IOS
2 ขั้นดำเนินการ (Do)
จัดกระบวนการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้ 5 ขั้นตอน ตามแผนการจัดการเรียนรู้ร่วมกับการใช้ AR เรื่อง การโคจรของดาวเคราะห์รอบดวงอาทิตย์ การเกิดฤดูกาล การเคลื่อนที่ปรากฏของดวงอาทิตย์ และ การเกิดข้างขึ้น-ข้างแรม โดยมีแนวทางดังนี้
2.1) ขั้นสร้างความสนใจ (Engagement) นำเข้าสู่บทเรียนด้วย AR ร่วมกับคำถามที่นักเรียนสามารถวิเคราะห์ได้ จากการสังเกตปรากฏการณ์ในชีวิตประจำวัน
2.2) ขั้นสำรวจและค้นหา (Exploration) นักเรียนสืบค้นข้อมูล จาก AR หนังสือเรียน สื่อจำลองโต้ตอบเสมือนจริง ด้วยกระบวนการกลุ่ม และจัดทำเป็นผังมโนทัศน์ โดยมีครูคอยแนะนำให้คำปรึกษา
2.3) ขั้นอธิบายและลงข้อสรุป (Explanation) ครูอธิบายเพิ่มเติมจากสื่อจำลองโต้ตอบเสมือนจริง สื่อ Powerpoint และ AR จากนั้นให้นักเรียนซักถามข้อสงสัย เพื่อให้ได้ข้อสรุปของเนื้อหาที่เรียนแต่ละเรื่อง
2.4) ขั้นขยายความรู้ (Elaboration) ครูอธิบายเพิ่มเติมในเนื้อหาที่สอดคล้องกับเรื่องที่เรียน การนำความรู้ไปใช้ในชีวิตประจำวัน และการเชื่อมโยงกับเนื้อกาเรื่องต่อไป
2.5) ขั้นประเมิน (Evaluation) ครูประเมินผลจากการสังเกตการร่วมกิจกรรม การทำใบงาน และการทดสอบหลังการจัดการเรียนรู้ ตามแผนที่จัดทำไว้
3. ขั้นตรวจสอบและประเมินผลการพัฒนางาน (Check)
3.1) ตรวจสอบการทำแบบทดสอบหลังเรียน โดยใช้แบบทดสอบที่สอดคล้องกับตัวชี้วัด
3.2) วิเคราะห์นักเรียนที่ไม่ผ่านเกณฑ์ร้อยละ 70 และดำเนินการปรับปรุงแก้ไขการจัดการเรียนรู้
4. ขั้นสรุปและรายงาน (Action)
4.1) ครูอธิบายเนื้อหาเพิ่มเติมอีกครั้งให้นักเรียนมีความเข้าใจในเนื้อหามากขึ้น
4.2) ครูให้นักเรียนอธิบายผลการศึกษาเพื่อตรวจสอบว่านักเรียนมีความเข้าใจมาก
หรือน้อย
3.3 ประสิทธิภาพของการดำเนินงาน
ผู้สอนจัดการเรียนการสอนตามแผนการจัดการเรียนรู้ที่ดำเนินการตามวงจร PDCA โดยให้ผู้เรียนเป็นศูนย์กลางของการเรียนการสอน กิจกรรมต้องสะท้อนความต้องการในการพัฒนาผู้เรียน และผู้เรียนสามารถเรียนรู้ได้ด้วยตนเอง โดยบทบาทของผู้สอนมีดังนี้
1. สร้างบรรยากาศของการมีส่วนร่วม และการเจรจาโต้ตอบที่ส่งเสริมให้ผู้เรียนมีปฏิสัมพันธ์ที่ดีกับผู้สอนและเพื่อนในชั้นเรียน
2. จัดกิจกรรมการเรียนการสอนที่พลวัต ส่งเสริมให้ผู้เรียนมีส่วนร่วมในทุกกิจกรรมรวมทั้งกระตุ้นให้ผู้เรียนประสบความสำเร็จในการเรียนรู้
3. นำสื่อเทคโนโลยี AR มาใช้ร่วมกับกิจกรรแบบ Active Learning และส่งเสริมให้นักเรียนสามารถใช้สื่อเทคโนโลยี AR ได้
4. ครูผู้สอนต้องใจกว้าง ยอมรับในความสามารถในการแสดงออก และความคิดของผู้เรียน
3.4 การใช้ทรัพยากร
1. ครูผู้สอนมีเทคนิคในการปรับใช้อุปกรณ์เทคโนโลยีให้ใช้งาน AR ได้ ทั้งในห้องเรียนที่ใช้จอโปรเจคเตอร์และห้องเรียนที่ใช้ TV
2. นักเรียนทุกคน สามารถใช้สมาร์ทโฟนของตนเองในการเข้าใช้งาน AR หรือดูผ่านจอโปรเจคเตอร์ / TV ที่ครูแสดงให้ดู
4. ผลการดำเนินการ/ผลสัมฤทธิ์/ประโยชน์ที่ได้รับ
นักเรียนสามารถสร้างความรู้ให้เกิดขึ้นในตนเอง ด้วยกิจกรรมการเรียนรู้ ร่วมกับการใช้เทคโนโลยีโลกเสมือนผสานโลกแห่งความจริง โดยมีครูผู้สอนเป็นผู้แนะนำ กระตุ้น หรืออำนวยความสะดวก ให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ ทำให้การเรียนรู้เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่งมีผลที่เกิดตามจุดประสงค์ ดังนี้
1. ได้แนวทางการจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้ร่วมกับการใช้เทคโนโลยีโลกเสมือนผสานโลกแห่งความจริง มาปรับปรุงและพัฒนาให้เหมาะสมกับบริบทการสอนในครั้งต่อไป
2. ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนรายวิชาวิทยาศาสตร์ เรื่อง ปฏิสัมพันธ์ในระบบสุริยะสำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๓/1 โรงเรียนท่านครญาณวโรภาสอุทิศ สูงกว่า 70 เปอร์เซ็น
ชื่อผู้ส่งประกวด นายอิทธิพล เพชรแก้ว
ประเภทสถานศึกษา ขนาดกลาง
ประเภทผลงาน ด้านนวัตกรรมและเทคโนโลยีเพื่อการเรียนการสอน
โรงเรียน/ศูนย์พัฒนา วิชาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
1. ความสำคัญของผลงาน
สังคมไทยในปัจจุบันมีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว เนื่องมาจากความเจริญก้าวหน้า ของวิทยาการต่างๆ สังคมในปัจจุบันจึงเป็นสังคมที่ใช้วิทยาศาสตร์เทคโนโลยี และเป็นสังคมของข้อมูลข่าวสารหรือสังคมสารสนเทศมากขึ้น ระบบการศึกษาเป็นกระบวนการสำคัญ ในการพัฒนามนุษย์ให้เป็นผู้มีความรู้ ความสามารถในการคิดวิเคราะห์ตัดสินใจให้เหตุผล และมีทักษะในการคิดแก้ไขปัญหา รวมทั้งการมีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ และรู้จักติดตามข่าวสารใหม่ๆ รู้เท่าทันการเปลี่ยนแปลงหรือเหตุการณ์ต่างๆ ที่เกิดขึ้นอย่างรวดเร็วและหลากหลาย จากสถานการณ์ดังกล่าวทำให้เกิดการปฏิรูปการศึกษา เพื่อมุ่งให้การศึกษาสามารถใช้เป็นเครื่องมือ ที่สำคัญในการพัฒนาคนและสังคม กล่าวคือคนไทยในอนาคตต้องเป็นคนมองกว้างไกล ใฝ่ดี มีคุณธรรม รู้เท่าทันการเปลี่ยนแปลงของสังคมโลก และมีวิจารณญาณที่ดี เป็นคนที่มีคุณภาพ
ปัจจุบัน เทคโนโลยีสารสนเทศเข้ามามีบทบาทในการดำรงชีวิตของมนุษย์เป็นอย่างมาก โดยเฉพาะการนำเทคโนโลยีมาใช้ในการศึกษาในการเรียนการสอนแบบ Active Learning จำเป็นต้องเลือก วิธีการให้เหมาะสมกับนักเรียน ระดับการศึกษา และวัตถุประสงค์ที่ต้องการเพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุด เป็นเครื่องมือที่เพื่อจะพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ให้มีความสามารถทางด้านสติปัญญาความรู้ และความสามารถในการปฏิบัติงานได้เป็นอย่างดี ซึ่งปัจจุบันเทคโนโลยีเหล่านี้ได้ก้าวเข้าสู่ยุดดิจิทัล ได้มีการนำนวัตกรรมเทคโนโลยีโลกเสมือนผสานโลกจริง (Augmented Reality (AR) ที่ประกอบไปด้วยภาพเคลื่อนไหวสามมิติ ภาพเคลื่อนไหวสองมิติ มาใช้ร่วมกับการจัดการเรียนรู้ ทำให้การเรียนเห็นภาพประกอบเนื้อหาและเข้าได้มากยิ่งขึ้น ส่งผลให้นักเรียน สนุก ชอบ และมีความสุข (ธันยา นวลละออง และ นงลักษณ์ ปรีชาดิเรก, 2558) ส่งเสริมนักเรียนให้เกิดกระบวนการแก้ปัญหา
หากกล่าวถึงแนวทางในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ของนักเรียนนั้น ครูจะต้องจัดสภาพแวดล้อมในการเรียนให้เอื้อต่อการเกิดทักษะการคิดวิเคราะห์ และครูควรมีความเชื่อในสิ่งเหล่านี้ (เสงี่ยม โตรัตน์, 2546 : 29) โดยการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ที่สามารถพัฒนาให้ผู้เรียนเกิดทักษะการคิดวิเคราะห์นั้นสามารถทำได้หลายวิธี แต่ปัจจุบันยังพบปัญหาว่า ครูส่วนใหญ่ยังคงมีปัญหาเกี่ยวกับการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนที่ส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ ดังที่รายงานสภาวะ การศึกษาไทยปี พ .ศ. 2547 - พ.ศ.2548 ของสำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา (วิทยากร เชียงxxxล, 2549 : 2) กล่าวว่า นักเรียนส่วนใหญ่ยังคิดวิเคราะห์และสังเคราะห์ได้น้อย อันเนื่องมาจากพฤติกรรมของครูอาจารย์ส่วนใหญ่ซึ่งเป็นผู้ได้รับการศึกษาแบบเก่า เคยชินกับการสอนแบบบรรยายตามตำรา โดยเสนอแนวทางแก้ไขไว้ว่า ครูต้องมีการปรับปรุงวิธีสอนแบบใหม่ ให้นักเรียนเกิดความใฝ่รู้ คิดวิเคราะห์เป็น สามารถเชื่อมโยงเนื้อหาวิชาการกับโลกที่เป็นจริง (วิทยกร เชียงxxxล, 2549 : 96)
รูปแบบการสอนแบบสืบเสาะหาความรู้ (5E) เป็นกลยุทธ์การสอนที่ช่วยให้นักเรียนเข้าใจในสิ่งที่เรียนรู้ได้ด้วยตนเอง สร้างทั้งความสนใจ กระตุ้นให้เกิดการเรียนรู้ และปูทางให้กับการพัฒนาทักษะโดยใช้การตั้งคำถาม (inquiry) เป็นพื้นฐานในการให้ผู้เรียนได้นำประสบการณ์ที่เรียนรู้หรือฝึกฝน มาทดลองปฏิบัติหรือแสวงหาคำตอบ เกิดเป็นการเรียนรู้จากความเข้าใจที่ผู้เรียนค่อยๆ สร้างสมขึ้นมา โดยผู้สอนจะเป็นผู้ช่วยแนะนำแก้ไขและเสริมต่อในส่วนที่จำเป็น ต่างจากการสอนแบบเดิมที่ใช้การป้อนความรู้จากผู้สอนเป็นหลัก โดยมีจุดเด่น คือ เป็นการจัดการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ ให้ผู้เรียนเกิดการค้นคว้าหาความรู้ด้วยตนเองโดยใช้กระบวนสืบเสาะหาความรู้ เป็นการพัฒนากระบวนการคิดอย่างเป็นระบบให้ผู้เรียนได้ฝึกปฏิบัติ ได้ฝึกคิด วิเคราะห์ แยกแยะ แก้ปัญหาด้วยตนเอง จนเกิดทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์
ปัจจุบันข้าพเจ้ารับผิดชอบการสอนรายวิชาวิทยาศาสตร์ ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 โรงเรียนท่านครญาณวโรภาสอุทิศ และได้สังเกตพฤติกรรมการเรียนของนักเรียน ปัญหาที่เกิดขึ้นกับการเรียนวิชาวิทยาศาสตร์มีสาเหตุหลายประการ แต่สาเหตุสำคัญที่ทำให้นักเรียนขาดความสนใจเนื้อหาที่สอน คือ นักเรียนส่วนใหญ่ไม่ได้เห็นภาพจริงๆของกระบวนการต่างๆในธรรมชาติ โดยเฉพาะเรื่อง “ระบบสุริยะ” ที่นักเรียนไม่สามารถนึกภาพเองได้ ข้าพเจ้าจึงได้คิดแนวทางการแก้ปัญหา โดยการออกแบบวิธีการสอนแบบสืบเสาะหาความรู้ร่วมกับการใช้เทคโนโลยีโลกเสมือนผสานโลกแห่งความจริง เพื่อใช้ในการจัดการเรียนรู้ ในรายวิชาวิทยาศาสตร์ เรื่อง ระบบสุริยะ และส่งเสริมสนับสนุนให้ผู้เรียนและครูผู้สอนได้นำเทคโนโลยีโลกเสมือนผสานโลกแห่งความจริงมาใช้ในการเรียนรู้อย่างมีประสิทธิภาพต่อไป
2. จุดประสงค์และเป้าหมาย
จุดประสงค์
1. เพื่อพัฒนากระบวนการจัดการเรียนรู้ร่วมกับการใช้เทคโนโลยีโลกเสมือนผสานโลกแห่งความจริง สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๓ โรงเรียนท่านครญาณวโรภาสอุทิศ
2. เพื่อยกระดับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนรายวิชาวิทยาศาสตร์ เรื่อง ปฏิสัมพันธ์ในระบบสุริยะสำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๓ โรงเรียนท่านครญาณวโรภาสอุทิศ
เป้าหมาย
เชิงปริมาณ
นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3/1 3/2 และ 3/4 จำนวน 100 คน ปีการศึกษา 2566 โรงเรียนท่านครญาณวโรภาสอุทิศ
เชิงคุณภาพ
นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3/1 3/2 และ 3/4 ร้อยละ 70 มีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน เรื่องปฏิสัมพันธ์ในระบบสุริยะ ผ่านเกณฑ์ร้อยละ 70 ของคะแนนเต็ม
3.2 การดำเนินงานตามกิจกรรม (ตามวงจร PDCA)
1 ขั้นเตรียมการ (Plan)
1.1) ศึกษาและวิเคราะห์หลักสูตรแกนกลางขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 ฉบับปรับปรุง พุทธศักราช 2560 สาระการเรียนรู้ มาตรฐานการเรียนรู้และตัวชี้วัด เพื่อจัดทำหลักสูตรสถานศึกษา หลักสูตรกลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี คำอธิบายรายวิชาและโครงสร้างรายวิชา
1.2.) จัดทำแผนการจัดการเรียนรู้ที่บูรณาการ การใช้เทคโนโลยีโลกเสมือนผสานโลกแห่งความจริง
1.3) จัดทำคู่มือการใช้งาน AR สสวท. เรื่องระบบสุริยะ สำหรับครูผู้สอนและนักเรียนที่ใช้มือถือ Android และ IOS
2 ขั้นดำเนินการ (Do)
จัดกระบวนการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้ 5 ขั้นตอน ตามแผนการจัดการเรียนรู้ร่วมกับการใช้ AR เรื่อง การโคจรของดาวเคราะห์รอบดวงอาทิตย์ การเกิดฤดูกาล การเคลื่อนที่ปรากฏของดวงอาทิตย์ และ การเกิดข้างขึ้น-ข้างแรม โดยมีแนวทางดังนี้
2.1) ขั้นสร้างความสนใจ (Engagement) นำเข้าสู่บทเรียนด้วย AR ร่วมกับคำถามที่นักเรียนสามารถวิเคราะห์ได้ จากการสังเกตปรากฏการณ์ในชีวิตประจำวัน
2.2) ขั้นสำรวจและค้นหา (Exploration) นักเรียนสืบค้นข้อมูล จาก AR หนังสือเรียน สื่อจำลองโต้ตอบเสมือนจริง ด้วยกระบวนการกลุ่ม และจัดทำเป็นผังมโนทัศน์ โดยมีครูคอยแนะนำให้คำปรึกษา
2.3) ขั้นอธิบายและลงข้อสรุป (Explanation) ครูอธิบายเพิ่มเติมจากสื่อจำลองโต้ตอบเสมือนจริง สื่อ Powerpoint และ AR จากนั้นให้นักเรียนซักถามข้อสงสัย เพื่อให้ได้ข้อสรุปของเนื้อหาที่เรียนแต่ละเรื่อง
2.4) ขั้นขยายความรู้ (Elaboration) ครูอธิบายเพิ่มเติมในเนื้อหาที่สอดคล้องกับเรื่องที่เรียน การนำความรู้ไปใช้ในชีวิตประจำวัน และการเชื่อมโยงกับเนื้อกาเรื่องต่อไป
2.5) ขั้นประเมิน (Evaluation) ครูประเมินผลจากการสังเกตการร่วมกิจกรรม การทำใบงาน และการทดสอบหลังการจัดการเรียนรู้ ตามแผนที่จัดทำไว้
3. ขั้นตรวจสอบและประเมินผลการพัฒนางาน (Check)
3.1) ตรวจสอบการทำแบบทดสอบหลังเรียน โดยใช้แบบทดสอบที่สอดคล้องกับตัวชี้วัด
3.2) วิเคราะห์นักเรียนที่ไม่ผ่านเกณฑ์ร้อยละ 70 และดำเนินการปรับปรุงแก้ไขการจัดการเรียนรู้
4. ขั้นสรุปและรายงาน (Action)
4.1) ครูอธิบายเนื้อหาเพิ่มเติมอีกครั้งให้นักเรียนมีความเข้าใจในเนื้อหามากขึ้น
4.2) ครูให้นักเรียนอธิบายผลการศึกษาเพื่อตรวจสอบว่านักเรียนมีความเข้าใจมาก
หรือน้อย
3.3 ประสิทธิภาพของการดำเนินงาน
ผู้สอนจัดการเรียนการสอนตามแผนการจัดการเรียนรู้ที่ดำเนินการตามวงจร PDCA โดยให้ผู้เรียนเป็นศูนย์กลางของการเรียนการสอน กิจกรรมต้องสะท้อนความต้องการในการพัฒนาผู้เรียน และผู้เรียนสามารถเรียนรู้ได้ด้วยตนเอง โดยบทบาทของผู้สอนมีดังนี้
1. สร้างบรรยากาศของการมีส่วนร่วม และการเจรจาโต้ตอบที่ส่งเสริมให้ผู้เรียนมีปฏิสัมพันธ์ที่ดีกับผู้สอนและเพื่อนในชั้นเรียน
2. จัดกิจกรรมการเรียนการสอนที่พลวัต ส่งเสริมให้ผู้เรียนมีส่วนร่วมในทุกกิจกรรมรวมทั้งกระตุ้นให้ผู้เรียนประสบความสำเร็จในการเรียนรู้
3. นำสื่อเทคโนโลยี AR มาใช้ร่วมกับกิจกรรแบบ Active Learning และส่งเสริมให้นักเรียนสามารถใช้สื่อเทคโนโลยี AR ได้
4. ครูผู้สอนต้องใจกว้าง ยอมรับในความสามารถในการแสดงออก และความคิดของผู้เรียน
3.4 การใช้ทรัพยากร
1. ครูผู้สอนมีเทคนิคในการปรับใช้อุปกรณ์เทคโนโลยีให้ใช้งาน AR ได้ ทั้งในห้องเรียนที่ใช้จอโปรเจคเตอร์และห้องเรียนที่ใช้ TV
2. นักเรียนทุกคน สามารถใช้สมาร์ทโฟนของตนเองในการเข้าใช้งาน AR หรือดูผ่านจอโปรเจคเตอร์ / TV ที่ครูแสดงให้ดู
4. ผลการดำเนินการ/ผลสัมฤทธิ์/ประโยชน์ที่ได้รับ
นักเรียนสามารถสร้างความรู้ให้เกิดขึ้นในตนเอง ด้วยกิจกรรมการเรียนรู้ ร่วมกับการใช้เทคโนโลยีโลกเสมือนผสานโลกแห่งความจริง โดยมีครูผู้สอนเป็นผู้แนะนำ กระตุ้น หรืออำนวยความสะดวก ให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ ทำให้การเรียนรู้เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่งมีผลที่เกิดตามจุดประสงค์ ดังนี้
1. ได้แนวทางการจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้ร่วมกับการใช้เทคโนโลยีโลกเสมือนผสานโลกแห่งความจริง มาปรับปรุงและพัฒนาให้เหมาะสมกับบริบทการสอนในครั้งต่อไป
2. ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนรายวิชาวิทยาศาสตร์ เรื่อง ปฏิสัมพันธ์ในระบบสุริยะสำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๓/1 โรงเรียนท่านครญาณวโรภาสอุทิศ สูงกว่า 70 เปอร์เซ็น