รูปแบบการจัดการเรียนรู้แบบการเรียนรู้ 5 ขั้นตอน OPCAE Model
ชื่อเรื่อง การพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้แบบการเรียนรู้ 5 ขั้นตอน OPCAE Model
ที่ส่งเสริมความสามารถในการคิดวิเคราะห์และผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ของนักเรียน
ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 เรื่อง โมลและสูตรเคมี
ผู้วิจัย นายพิชัย ลดโพก
ตำแหน่ง ครู วิทยฐานะครูชำนาญการพิเศษ
หน่วยงาน โรงเรียนพิบูลมังสาหาร สังกัดองค์การบริหารส่วนจังหวัดอุบลราชธานี
ปีที่จัดทำ 2563
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อ 1) ศึกษาข้อมูลพื้นฐานในการพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้แบบการเรียนรู้ 5 ขั้นตอน OPCAE Model ที่ส่งเสริมความสามารถในการคิดวิเคราะห์และผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 เรื่อง โมลและสูตรเคมี 2) สร้างรูปแบบการจัดการเรียนรู้แบบการเรียนรู้ 5 ขั้นตอน OPCAE Model ที่ส่งเสริมความสามารถในการคิดวิเคราะห์และผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 เรื่อง โมลและสูตรเคมี ให้มีประสิทธิภาพตามเกณฑ์ 80/80 3) ทดลองใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้แบบการเรียนรู้ 5 ขั้นตอน OPCAE Model ที่ส่งเสริมความสามารถในการคิดวิเคราะห์และผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 เรื่อง โมลและสูตรเคมี และ 4) ประเมินผลรูปแบบการจัดการเรียนรู้แบบการเรียนรู้ 5 ขั้นตอน OPCAE Model ที่ส่งเสริมความสามารถในการคิดวิเคราะห์และผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 เรื่อง โมลและสูตรเคมี กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้ เป็นนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4/7 โรงเรียนพิบูลมังสาหาร ที่เรียนในภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2563 จำนวน 37 คน ได้มาจากการสุ่มแบบกลุ่ม (Cluster Random Sampling) เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยประกอบด้วย 1) แบบสำรวจวิธีการเรียนรู้ของนักเรียน 2) แบบสัมภาษณ์ผู้เชี่ยวชาญ 3) แผนการจัดการเรียนรู้ตามรูปแบบการจัดการเรียนรู้ ที่เสริมสร้างความสามารถในการคิดวิเคราะห์และผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน 4) แบบประเมินการปฏิบัติงาน 5) แบบทดสอบวัดความสามารถในการคิดวิเคราะห์ 6) แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน 7) แบบสอบถามความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อรูปแบบการจัดการเรียนรู้ ที่เสริมสร้างความสามารถในการคิดวิเคราะห์และผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน รายวิชาเคมี ว30221 เรื่อง โมลและสูตรเคมี ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 การวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และค่า t-test แบบ Dependent Sample และการวิเคราะห์เนื้อหาผลการวิจัยพบว่า
1. ผลการศึกษาข้อมูลพื้นฐานพบว่า นักเรียนมีความสนใจในการจัดการเรียนการสอนตามรูปแบบการจัดการเรียนรู้แบบการเรียนรู้ 5 ขั้นตอน OPCAE Model ที่ส่งเสริมความสามารถในการคิดวิเคราะห์และผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 เรื่อง โมลและสูตรเคมี เนื่องจากนักเรียนต้องการศึกษาด้วยการลงมือปฏิบัติด้วยตนเอง ผู้เชี่ยวชาญการสอนวิชาเคมี เห็นด้วยกับรูปแบบการจัดการเรียนรู้แบบการเรียนรู้ 5 ขั้นตอน OPCAE Model ที่ส่งเสริมความสามารถในการคิดวิเคราะห์และผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 เรื่อง โมลและสูตรเคมี
ข
ที่จะนำมาพัฒนาศักยภาพในการจัดการเรียนรู้ให้เกิดประสิทธิภาพ เพื่อแก้ปัญหานักเรียนขาดความสนใจต่อการเรียน และผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนต่ำ
2. ผลการพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้แบบการเรียนรู้ 5 ขั้นตอน OPCAE Model ที่ส่งเสริมความสามารถในการคิดวิเคราะห์และผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 เรื่อง โมลและสูตรเคมี โดยรูปแบบมีองค์ประกอบคือ หลักการ วัตถุประสงค์ สาระการเรียนรู้ กิจกรรมการเรียนรู้ การวัดและประเมินผล และสิ่งส่งเสริมการเรียนรู้ ได้แก่ ระบบสังคม หลักการตอบสนอง และสิ่งสนับสนุน สำหรับกระบวนการจัดกิจกรรมรูปแบบการจัดการเรียนรู้แบบการเรียนรู้ 5 ขั้นตอน OPCAE Model ที่ส่งเสริมความสามารถในการคิดวิเคราะห์และผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 เรื่อง โมลและสูตรเคมี มีขั้นตอนดังนี้ 1) ขั้นนำเข้าสู่เรื่อง (Orientation : O) 2) ขั้นให้ความรู้และทักษะพื้นฐาน (Providing Fundamental Knowledge and Skill : P) 3) ขั้นสร้างความคิดรวบยอด (Constructing Concepts : C ) 4) ขั้นนำแนวคิดไปใช้ (Applying of ideas : A) 5) ขั้นตรวจสอบความเข้าใจ (Enumeration : E) ผลการใช้รูปแบบการเรียนการสอนมีประสิทธิภาพเท่ากับ 81.74/ 81.42
3. ผลการทดลองใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้แบบการเรียนรู้ 5 ขั้นตอน OPCAE Model ที่ส่งเสริมความสามารถในการคิดวิเคราะห์และผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 เรื่อง โมลและสูตรเคมี พบว่า นักเรียนมีความสนใจและกระตือรือร้นในการเรียน ให้ความร่วมมือในการปฏิบัติกิจกรรมเป็นอย่างดี ผลการเรียนรู้ด้านความสามารถในการคิดวิเคราะห์ หลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 และผลการเรียนรู้ด้านผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน หลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05
4. ผลการประเมินรูปแบบการจัดการเรียนรู้แบบการเรียนรู้ 5 ขั้นตอน OPCAE Model ที่ส่งเสริมความสามารถในการคิดวิเคราะห์และผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 เรื่อง โมลและสูตรเคมี พบว่า 1) ผลการเรียนรู้ด้านความสามารถในการคิดวิเคราะห์ หลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 2) ผลการเรียนรู้ด้านผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน หลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 และ 3) ความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อรูปแบบการจัดการเรียนรู้แบบการเรียนรู้ 5 ขั้นตอน OPCAE Model ที่ส่งเสริมความสามารถในการคิดวิเคราะห์และผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 เรื่อง โมลและสูตรเคมี อยู่ในระดับมาก ( X̅= 4.29 , S.D. = 0.76)
ที่ส่งเสริมความสามารถในการคิดวิเคราะห์และผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ของนักเรียน
ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 เรื่อง โมลและสูตรเคมี
ผู้วิจัย นายพิชัย ลดโพก
ตำแหน่ง ครู วิทยฐานะครูชำนาญการพิเศษ
หน่วยงาน โรงเรียนพิบูลมังสาหาร สังกัดองค์การบริหารส่วนจังหวัดอุบลราชธานี
ปีที่จัดทำ 2563
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อ 1) ศึกษาข้อมูลพื้นฐานในการพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้แบบการเรียนรู้ 5 ขั้นตอน OPCAE Model ที่ส่งเสริมความสามารถในการคิดวิเคราะห์และผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 เรื่อง โมลและสูตรเคมี 2) สร้างรูปแบบการจัดการเรียนรู้แบบการเรียนรู้ 5 ขั้นตอน OPCAE Model ที่ส่งเสริมความสามารถในการคิดวิเคราะห์และผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 เรื่อง โมลและสูตรเคมี ให้มีประสิทธิภาพตามเกณฑ์ 80/80 3) ทดลองใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้แบบการเรียนรู้ 5 ขั้นตอน OPCAE Model ที่ส่งเสริมความสามารถในการคิดวิเคราะห์และผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 เรื่อง โมลและสูตรเคมี และ 4) ประเมินผลรูปแบบการจัดการเรียนรู้แบบการเรียนรู้ 5 ขั้นตอน OPCAE Model ที่ส่งเสริมความสามารถในการคิดวิเคราะห์และผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 เรื่อง โมลและสูตรเคมี กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้ เป็นนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4/7 โรงเรียนพิบูลมังสาหาร ที่เรียนในภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2563 จำนวน 37 คน ได้มาจากการสุ่มแบบกลุ่ม (Cluster Random Sampling) เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยประกอบด้วย 1) แบบสำรวจวิธีการเรียนรู้ของนักเรียน 2) แบบสัมภาษณ์ผู้เชี่ยวชาญ 3) แผนการจัดการเรียนรู้ตามรูปแบบการจัดการเรียนรู้ ที่เสริมสร้างความสามารถในการคิดวิเคราะห์และผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน 4) แบบประเมินการปฏิบัติงาน 5) แบบทดสอบวัดความสามารถในการคิดวิเคราะห์ 6) แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน 7) แบบสอบถามความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อรูปแบบการจัดการเรียนรู้ ที่เสริมสร้างความสามารถในการคิดวิเคราะห์และผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน รายวิชาเคมี ว30221 เรื่อง โมลและสูตรเคมี ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 การวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และค่า t-test แบบ Dependent Sample และการวิเคราะห์เนื้อหาผลการวิจัยพบว่า
1. ผลการศึกษาข้อมูลพื้นฐานพบว่า นักเรียนมีความสนใจในการจัดการเรียนการสอนตามรูปแบบการจัดการเรียนรู้แบบการเรียนรู้ 5 ขั้นตอน OPCAE Model ที่ส่งเสริมความสามารถในการคิดวิเคราะห์และผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 เรื่อง โมลและสูตรเคมี เนื่องจากนักเรียนต้องการศึกษาด้วยการลงมือปฏิบัติด้วยตนเอง ผู้เชี่ยวชาญการสอนวิชาเคมี เห็นด้วยกับรูปแบบการจัดการเรียนรู้แบบการเรียนรู้ 5 ขั้นตอน OPCAE Model ที่ส่งเสริมความสามารถในการคิดวิเคราะห์และผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 เรื่อง โมลและสูตรเคมี
ข
ที่จะนำมาพัฒนาศักยภาพในการจัดการเรียนรู้ให้เกิดประสิทธิภาพ เพื่อแก้ปัญหานักเรียนขาดความสนใจต่อการเรียน และผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนต่ำ
2. ผลการพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้แบบการเรียนรู้ 5 ขั้นตอน OPCAE Model ที่ส่งเสริมความสามารถในการคิดวิเคราะห์และผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 เรื่อง โมลและสูตรเคมี โดยรูปแบบมีองค์ประกอบคือ หลักการ วัตถุประสงค์ สาระการเรียนรู้ กิจกรรมการเรียนรู้ การวัดและประเมินผล และสิ่งส่งเสริมการเรียนรู้ ได้แก่ ระบบสังคม หลักการตอบสนอง และสิ่งสนับสนุน สำหรับกระบวนการจัดกิจกรรมรูปแบบการจัดการเรียนรู้แบบการเรียนรู้ 5 ขั้นตอน OPCAE Model ที่ส่งเสริมความสามารถในการคิดวิเคราะห์และผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 เรื่อง โมลและสูตรเคมี มีขั้นตอนดังนี้ 1) ขั้นนำเข้าสู่เรื่อง (Orientation : O) 2) ขั้นให้ความรู้และทักษะพื้นฐาน (Providing Fundamental Knowledge and Skill : P) 3) ขั้นสร้างความคิดรวบยอด (Constructing Concepts : C ) 4) ขั้นนำแนวคิดไปใช้ (Applying of ideas : A) 5) ขั้นตรวจสอบความเข้าใจ (Enumeration : E) ผลการใช้รูปแบบการเรียนการสอนมีประสิทธิภาพเท่ากับ 81.74/ 81.42
3. ผลการทดลองใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้แบบการเรียนรู้ 5 ขั้นตอน OPCAE Model ที่ส่งเสริมความสามารถในการคิดวิเคราะห์และผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 เรื่อง โมลและสูตรเคมี พบว่า นักเรียนมีความสนใจและกระตือรือร้นในการเรียน ให้ความร่วมมือในการปฏิบัติกิจกรรมเป็นอย่างดี ผลการเรียนรู้ด้านความสามารถในการคิดวิเคราะห์ หลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 และผลการเรียนรู้ด้านผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน หลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05
4. ผลการประเมินรูปแบบการจัดการเรียนรู้แบบการเรียนรู้ 5 ขั้นตอน OPCAE Model ที่ส่งเสริมความสามารถในการคิดวิเคราะห์และผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 เรื่อง โมลและสูตรเคมี พบว่า 1) ผลการเรียนรู้ด้านความสามารถในการคิดวิเคราะห์ หลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 2) ผลการเรียนรู้ด้านผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน หลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 และ 3) ความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อรูปแบบการจัดการเรียนรู้แบบการเรียนรู้ 5 ขั้นตอน OPCAE Model ที่ส่งเสริมความสามารถในการคิดวิเคราะห์และผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 เรื่อง โมลและสูตรเคมี อยู่ในระดับมาก ( X̅= 4.29 , S.D. = 0.76)