เผยแพร่ผลงานวิชาการ
ชื่อเรื่อง การพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้ ตามแนวทางการสร้างองค์ความรู้
ร่วมกับการเรียนรู้แบบร่วมมือ เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ สาระศาสนา
ศีลธรรม และจริยธรรม รายวิชาสังคมศึกษา 1 สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1
ผู้วิจัย นายถาวร สารการ
ครู วิทยฐานะ ครูชำนาญการพิเศษ โรงเรียนประทาย
ปีการศึกษา 2561
บทคัดย่อ
การพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้ ตามแนวทางการสร้างองค์ความรู้ร่วมกับการเรียนรู้แบบร่วมมือ เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ สาระศาสนา ศีลธรรม และจริยธรรม รายวิชาสังคมศึกษา 1 สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาข้อมูลพื้นฐานสำหรับการพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้ ตามแนวทางการสร้างองค์ความรู้ร่วมกับการเรียนรู้แบบร่วมมือ เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ สาระศาสนา ศีลธรรม และจริยธรรม รายวิชาสังคมศึกษา 1 สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 2) เพื่อสร้างและหาประสิทธิภาพของรูปแบบการจัดการเรียนรู้ ตามแนวทางการสร้างองค์ความรู้ร่วมกับการเรียนรู้แบบร่วมมือ เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ สาระศาสนา ศีลธรรม และจริยธรรม รายวิชาสังคมศึกษา 1 สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ให้มีประสิทธิภาพตามเกณฑ์ 80/80 3) เพื่อศึกษาผลการทดลองใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้ ตามแนวทางการสร้างองค์ความรู้ร่วมกับการเรียนรู้แบบร่วมมือ เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ สาระศาสนา ศีลธรรม และจริยธรรม รายวิชาสังคมศึกษา 1 สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 และ 4) เพื่อประเมินผลการใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้ ตามแนวทางการสร้างองค์ความรู้ร่วมกับการเรียนรู้แบบร่วมมือ เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ สาระศาสนา ศีลธรรม และจริยธรรม รายวิชาสังคมศึกษา 1 สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 แหล่งข้อมูลที่ใช้ในการศึกษาข้อมูลพื้นฐาน คือ หลักสูตรสถานศึกษา โรงเรียนประทาย การจัดการเรียนรู้กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม แนวคิดทฤษฎีทักษะการคิดวิเคราะห์ การสนทนากลุ่มของครูผู้สอนกลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม โรงเรียนประทาย แหล่งข้อมูลที่ใช้ในการสร้างและพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้ คือ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2560 โรงเรียนประทาย แหล่งข้อมูลที่ใช้ในการศึกษาผลการทดลองใช้และประเมินรูปแบบการจัดการเรียนรู้ คือ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1/11 ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2561 โรงเรียนประทาย เครื่องมือที่ใช้ในการศึกษา คือ 1) รูปแบบการจัดการเรียนรู้ ตามแนวทางการสร้างองค์ความรู้ร่วมกับการเรียนรู้แบบร่วมมือ เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ สาระศาสนา ศีลธรรม และจริยธรรม รายวิชาสังคมศึกษา 1 สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 2) แผนการจัดการเรียนรู้ ตามรูปแบบการจัดการเรียนรู้ 3) แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน 4) แบบทดสอบวัดทักษะการคิดวิเคราะห์ และ 5) แบบวัดความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อการเรียนรู้โดยใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้ ตามแนวทางการสร้างองค์ความรู้ร่วมกับการเรียนรู้แบบร่วมมือ เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ สาระศาสนา ศีลธรรม และจริยธรรม รายวิชาสังคมศึกษา 1 สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และ การทดสอบค่าที (t-test dependent)
ผลการวิจัยพบว่า
1. ข้อมูลสภาพปัจจุบันและความต้องการในการจัดการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม โรงเรียนประทาย มุ่งส่งเสริมให้นักเรียนมีทักษะของผู้เรียนในศตวรรษที่ 21 เน้นกระบวนการปฏิบัติงาน การลงมือทำ ทักษะการคิด โดยเฉพาะการส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ การแก้ปัญหาที่ได้มาจากกระบวนการเรียนรู้โดยการสร้างองค์ความรู้ด้วยตัวเอง และกิจกรรมกลุ่มร่วมมือ โดยใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้ที่มีกระบวนการจัดการเรียนรู้ที่เหมาะสม เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ของนักเรียน
2. รูปแบบการจัดการเรียนรู้ ตามแนวทางการสร้างองค์ความรู้ร่วมกับการเรียนรู้แบบร่วมมือ เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ สาระศาสนา ศีลธรรม และจริยธรรม รายวิชาสังคมศึกษา 1 สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 มีองค์ประกอบ 5 องค์ประกอบ ได้แก่ องค์ประกอบที่ 1 หลักการ องค์ประกอบที่ 2 วัตถุประสงค์ องค์ประกอบที่ 3 กระบวนการจัดการเรียนรู้ องค์ประกอบที่ 4 สาระและประเด็นสำคัญ องค์ประกอบที่ 5 การนำไปใช้ โดยมีกระบวนการหรือขั้นตอนที่สำคัญในการเรียนรู้ 5 ขั้นตอน ได้แก่ 1. ขั้นตระหนัก วิเคราะห์ ออกแบบ และวางแผน (Realize, analyze, design and plan : R) 2. ขั้นปฏิบัติการโดยเทคโนโลยี (Action by technology : A) 3.ขั้นสะท้อนความคิดกับประสบการณ์เดิม (Reflections on the original experience : R) 4. ขั้นสร้างความรู้ใหม่(Construction : C) 5. ขั้นประเมินผลและประยุกต์ใช้ (Evaluate and apply : E) เมื่อนำไปทดลองใช้กับกลุ่มทดลองแบบภาคสนาม พบว่ามีประสิทธิภาพเท่ากับ 81.20/82.08 ซึ่งเป็นไปตามเกณฑ์ที่กำหนดไว้ 80/80
3. ผลการทดลองใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้ ตามแนวทางการสร้างองค์ความรู้ร่วมกับการเรียนรู้แบบร่วมมือ เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ สาระศาสนา ศีลธรรม และจริยธรรม รายวิชาสังคมศึกษา 1 สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนหลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียน อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01 และทักษะการคิดวิเคราะห์ของนักเรียนหลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียน อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ที่ระดับ .01
4. นักเรียนมีความพึงพอใจต่อการจัดการเรียนรู้โดยใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้ ตามแนวทางการสร้างองค์ความรู้ร่วมกับการเรียนรู้แบบร่วมมือ เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ สาระศาสนา ศีลธรรม และจริยธรรม รายวิชาสังคมศึกษา 1 สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 โดยภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุด ( = 4.71 , S.D. = 1.41)
ร่วมกับการเรียนรู้แบบร่วมมือ เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ สาระศาสนา
ศีลธรรม และจริยธรรม รายวิชาสังคมศึกษา 1 สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1
ผู้วิจัย นายถาวร สารการ
ครู วิทยฐานะ ครูชำนาญการพิเศษ โรงเรียนประทาย
ปีการศึกษา 2561
บทคัดย่อ
การพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้ ตามแนวทางการสร้างองค์ความรู้ร่วมกับการเรียนรู้แบบร่วมมือ เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ สาระศาสนา ศีลธรรม และจริยธรรม รายวิชาสังคมศึกษา 1 สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาข้อมูลพื้นฐานสำหรับการพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้ ตามแนวทางการสร้างองค์ความรู้ร่วมกับการเรียนรู้แบบร่วมมือ เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ สาระศาสนา ศีลธรรม และจริยธรรม รายวิชาสังคมศึกษา 1 สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 2) เพื่อสร้างและหาประสิทธิภาพของรูปแบบการจัดการเรียนรู้ ตามแนวทางการสร้างองค์ความรู้ร่วมกับการเรียนรู้แบบร่วมมือ เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ สาระศาสนา ศีลธรรม และจริยธรรม รายวิชาสังคมศึกษา 1 สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ให้มีประสิทธิภาพตามเกณฑ์ 80/80 3) เพื่อศึกษาผลการทดลองใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้ ตามแนวทางการสร้างองค์ความรู้ร่วมกับการเรียนรู้แบบร่วมมือ เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ สาระศาสนา ศีลธรรม และจริยธรรม รายวิชาสังคมศึกษา 1 สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 และ 4) เพื่อประเมินผลการใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้ ตามแนวทางการสร้างองค์ความรู้ร่วมกับการเรียนรู้แบบร่วมมือ เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ สาระศาสนา ศีลธรรม และจริยธรรม รายวิชาสังคมศึกษา 1 สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 แหล่งข้อมูลที่ใช้ในการศึกษาข้อมูลพื้นฐาน คือ หลักสูตรสถานศึกษา โรงเรียนประทาย การจัดการเรียนรู้กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม แนวคิดทฤษฎีทักษะการคิดวิเคราะห์ การสนทนากลุ่มของครูผู้สอนกลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม โรงเรียนประทาย แหล่งข้อมูลที่ใช้ในการสร้างและพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้ คือ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2560 โรงเรียนประทาย แหล่งข้อมูลที่ใช้ในการศึกษาผลการทดลองใช้และประเมินรูปแบบการจัดการเรียนรู้ คือ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1/11 ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2561 โรงเรียนประทาย เครื่องมือที่ใช้ในการศึกษา คือ 1) รูปแบบการจัดการเรียนรู้ ตามแนวทางการสร้างองค์ความรู้ร่วมกับการเรียนรู้แบบร่วมมือ เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ สาระศาสนา ศีลธรรม และจริยธรรม รายวิชาสังคมศึกษา 1 สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 2) แผนการจัดการเรียนรู้ ตามรูปแบบการจัดการเรียนรู้ 3) แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน 4) แบบทดสอบวัดทักษะการคิดวิเคราะห์ และ 5) แบบวัดความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อการเรียนรู้โดยใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้ ตามแนวทางการสร้างองค์ความรู้ร่วมกับการเรียนรู้แบบร่วมมือ เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ สาระศาสนา ศีลธรรม และจริยธรรม รายวิชาสังคมศึกษา 1 สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และ การทดสอบค่าที (t-test dependent)
ผลการวิจัยพบว่า
1. ข้อมูลสภาพปัจจุบันและความต้องการในการจัดการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม โรงเรียนประทาย มุ่งส่งเสริมให้นักเรียนมีทักษะของผู้เรียนในศตวรรษที่ 21 เน้นกระบวนการปฏิบัติงาน การลงมือทำ ทักษะการคิด โดยเฉพาะการส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ การแก้ปัญหาที่ได้มาจากกระบวนการเรียนรู้โดยการสร้างองค์ความรู้ด้วยตัวเอง และกิจกรรมกลุ่มร่วมมือ โดยใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้ที่มีกระบวนการจัดการเรียนรู้ที่เหมาะสม เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ของนักเรียน
2. รูปแบบการจัดการเรียนรู้ ตามแนวทางการสร้างองค์ความรู้ร่วมกับการเรียนรู้แบบร่วมมือ เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ สาระศาสนา ศีลธรรม และจริยธรรม รายวิชาสังคมศึกษา 1 สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 มีองค์ประกอบ 5 องค์ประกอบ ได้แก่ องค์ประกอบที่ 1 หลักการ องค์ประกอบที่ 2 วัตถุประสงค์ องค์ประกอบที่ 3 กระบวนการจัดการเรียนรู้ องค์ประกอบที่ 4 สาระและประเด็นสำคัญ องค์ประกอบที่ 5 การนำไปใช้ โดยมีกระบวนการหรือขั้นตอนที่สำคัญในการเรียนรู้ 5 ขั้นตอน ได้แก่ 1. ขั้นตระหนัก วิเคราะห์ ออกแบบ และวางแผน (Realize, analyze, design and plan : R) 2. ขั้นปฏิบัติการโดยเทคโนโลยี (Action by technology : A) 3.ขั้นสะท้อนความคิดกับประสบการณ์เดิม (Reflections on the original experience : R) 4. ขั้นสร้างความรู้ใหม่(Construction : C) 5. ขั้นประเมินผลและประยุกต์ใช้ (Evaluate and apply : E) เมื่อนำไปทดลองใช้กับกลุ่มทดลองแบบภาคสนาม พบว่ามีประสิทธิภาพเท่ากับ 81.20/82.08 ซึ่งเป็นไปตามเกณฑ์ที่กำหนดไว้ 80/80
3. ผลการทดลองใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้ ตามแนวทางการสร้างองค์ความรู้ร่วมกับการเรียนรู้แบบร่วมมือ เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ สาระศาสนา ศีลธรรม และจริยธรรม รายวิชาสังคมศึกษา 1 สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนหลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียน อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01 และทักษะการคิดวิเคราะห์ของนักเรียนหลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียน อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ที่ระดับ .01
4. นักเรียนมีความพึงพอใจต่อการจัดการเรียนรู้โดยใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้ ตามแนวทางการสร้างองค์ความรู้ร่วมกับการเรียนรู้แบบร่วมมือ เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ สาระศาสนา ศีลธรรม และจริยธรรม รายวิชาสังคมศึกษา 1 สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 โดยภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุด ( = 4.71 , S.D. = 1.41)