การพัฒนาโรงเรียนโดยใช้ “PDCA of TEACHERS MODEL”
ชื่อเรื่อง การพัฒนารูปแบบการบริหารโดยใช้โรงเรียนเป็นฐานของโรงเรียนประถมศึกษาขนาดเล็กสู่ความมีประสิทธิผล “PDCA of TEACHERS MODEL” : กรณีศึกษาโรงเรียนบ้านซาด สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานครราชสีมาเขต 7
ผู้วิจัย นางประคอง ลัดกลาง
ปีที่ศึกษา 2559
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อ 1) ศึกษาสภาพการบริหารโดยใช้โรงเรียนเป็นฐานและประเมิน
ความต้องการจำเป็นในการพัฒนาการบริหารโดยใช้โรงเรียนเป็นฐาน ของโรงเรียนบ้านซาด สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานครราชสีมา เขต 7 2) พัฒนารูปแบบการบริหารโดยใช้โรงเรียนเป็นฐานของโรงเรียนประถมศึกษาขนาดเล็กสู่ความมีประสิทธิผล “PDCA of TEACHERS MODEL” และ 3) ทดลองใช้รูปแบบการบริหารโดยใช้โรงเรียนเป็นฐานของโรงเรียนประถมศึกษาขนาดเล็กสู่ความมีประสิทธิผล “PDCA of TEACHERS MODEL” ที่ผู้วิจัยสร้างขึ้น การดำเนินการวิจัยแบ่งออกเป็น 3 ขั้นตอน คือ ขั้นตอนที่ 1 การศึกษาสภาพการบริหารโดยใช้โรงเรียนเป็นฐานและประเมินความต้องการจำเป็นในการพัฒนาการบริหารโดยใช้โรงเรียนเป็นฐาน ของโรงเรียนบ้านซาด สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานครราชสีมา เขต 7 โดยดำเนินการเก็บรวบรวมข้อมูลจากกลุ่มตัวอย่างที่เกี่ยวข้องกับการจัดการศึกษาของโรงเรียน
บ้านซาด จำนวน 75 คน ขั้นตอนที่ 2 การพัฒนารูปแบบการบริหารโดยใช้โรงเรียนเป็นฐานของโรงเรียนประถมศึกษาขนาดเล็กสู่ความมีประสิทธิผล โดยทำการสังเคราะห์แนวคิด ทฤษฎีที่เกี่ยวข้องกับการบริหาร
โดยใช้โรงเรียนเป็นฐานและแนวทางการบริหารโรงเรียนสู่ความมีประสิทธิผล รวมทั้งนำข้อมูลจากขั้นตอนที่ 1 มาเป็นกรอบในการยกร่างรูปแบบและตรวจสอบความเหมาะสมของรูปแบบโดยผู้เชี่ยวชาญจำนวน 5 ท่าน และนำรูปแบบไปทดลองใช้นำร่องกับโรงเรียนบ้านซาด ปีการศึกษา 2558 พร้อมทั้งพัฒนาปรับปรุง
ก่อนการทดลองใช้จริง ขั้นตอนที่ 3 ทดลองใช้รูปแบบการบริหารโดยใช้โรงเรียนเป็นฐานของโรงเรียนประถมศึกษาขนาดเล็กสู่ความมีประสิทธิผล โดยนำรูปแบบที่ปรับปรุงและพัฒนาแล้วจากขั้นตอนที่ 2
ไปทดลองใช้จริงกับโรงเรียนบ้านซาด ปีการศึกษา 2559 พร้อมทั้งประเมินความพึงพอใจของครู คณะกรรมการสถานศึกษา นักเรียน และผู้ปกครอง ต่อผลการจัดการศึกษาที่เกิดจากการนำรูปแบบไปใช้
ผลการวิจัยปรากฏดังนี้
1. สภาพการบริหารโดยใช้โรงเรียนเป็นฐานของโรงเรียนบ้านซาด โดยภาพรวมอยู่ในระดับมาก
โดยเรียงตามลำดับดังนี้ ด้านการมีภาวะผู้นำที่เกื้อหนุน ด้านการกระจายอำนาจ ด้านการมีส่วนร่วม
ด้านการตรวจสอบและถ่วงดุล ด้านการบริหารตนเอง และด้านการพัฒนาทั้งระบบ โดยโรงเรียนบ้านซาด
มีความต้องการจำเป็นในการพัฒนาการบริหารโดยใช้โรงเรียนเป็นฐานสูงสุดสามลำดับแรก ได้แก่ การมีส่วนร่วม การกระจายอำนาจ และการตรวจสอบและถ่วงดุล ตามลำดับ
2. รูปแบบการบริหารโดยใช้โรงเรียนเป็นฐานของโรงเรียนประถมศึกษาขนาดเล็กสู่ความมีประสิทธิผล “PDCA of TEACHERS MODEL” ที่ผู้วิจัยพัฒนาขึ้น เป็นรูปแบบที่พัฒนาขึ้นเพื่อใช้ประกอบ
การดำเนินงานในการพัฒนาคุณภาพการจัดการศึกษาของโรงเรียน โดยในการดำเนินงานโครงการต่าง ๆ
ตามขอบข่ายการบริหารงานของสถานศึกษา จะมีกระบวนการทำงานที่สำคัญตามวงจรคุณภาพของเดมมิ่ง (PDCA) ซึ่งจะต้องอาศัยเงื่อนไขสำคัญที่จะทำให้การดำเนินงานตามวงจรคุณภาพประสบความสำเร็จ คือ TEACHERS (Teamwork : การทำงานเป็นทีม, Equity : ความเสมอภาค , Academic leadership :
ภาวะผู้นำทางวิชาการ , Clearly goal : เป้าหมายร่วมที่ชัดเจน , Human relationship : มนุษยสัมพันธ์ , Environment : สภาพแวดล้อมเชิงบวก , Reward : รางวัล และ Supporting : การส่งเสริมสนับสนุนจากผู้ปกครอง ชุมชน และหน่วยงานภายนอก) โดยผลการประเมินความเหมาะสมขององค์ประกอบของรูปแบบโดยผู้เชี่ยวชาญโดยรวมมีความเหมาะสมอยู่ในระดับมาก
3. ผลการทดลองใช้รูปแบบการบริหารโดยใช้โรงเรียนเป็นฐานของโรงเรียนประถมศึกษาขนาดเล็กสู่ความมีประสิทธิผล “PDCA of TEACHERS MODEL” พบว่า โรงเรียนบ้านซาดสามารถดำเนินงานตามรูปแบบจนส่งผลให้โรงเรียนมีประสิทธิผลโดยรวมอยู่ในระดับดีเยี่ยม เมื่อพิจารณาเป็นรายข้อ พบว่า
3.1 นักเรียนมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนตามเป้าหมายที่กำหนด โดยมีประสิทธิผลอยู่ในระดับดี
3.2 นักเรียนมีคุณธรรม จริยธรรม และค่านิยมที่พึงประสงค์ตามหลักสูตร โดยมีประสิทธิผลอยู่ในระดับดีเยี่ยม
3.3 นักเรียนมีสุขภาพกายและสุขภาพจิตที่ดีตามเกณฑ์มาตรฐาน โดยมีประสิทธิผล
อยู่ในระดับดีเยี่ยม
3.4 สถานศึกษาได้รับการพัฒนาให้น่าดู น่าอยู่ น่าเรียน โดยมีประสิทธิผลอยู่ในระดับดีเยี่ยม
3.5 ผู้บริหารและครูได้รับการพัฒนาสู่มาตรฐานวิชาชีพ มีความสามารถในการจัดการเรียนรู้และพัฒนาผู้เรียน มีคุณธรรม จริยธรรมเป็นแบบอย่างที่ดี โดยมีประสิทธิผลอยู่ในระดับดีเยี่ยม
3.6 สถานศึกษาได้รับการยอมรับและสนับสนุนจากผู้ปกครองและชุมชน โดยมีประสิทธิผล
อยู่ในระดับดีเยี่ยม
นอกจากนี้ยังพบหลักฐานเชิงประจักษ์ที่แสดงให้เห็นถึง ความมีประสิทธิผลของโรงเรียน
บ้านซาด อันเกิดจากการบริหารจัดการโดยใช้รูปแบบที่ผู้วิจัยสร้างขึ้นคือการได้รับรางวัลต่าง ๆ ได้แก่
รางวัลผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนเฉลี่ยสูงกว่าระดับเขตพื้นที่การศึกษา , รางวัลเสมา ป.ป.ส. ประเภทผลงานดีเด่นระดับเงิน โครงการโรงเรียนสถานศึกษาสีขาว ปลอดยาเสพติดและอบายมุข , รางวัลผ่านเกณฑ์การประเมินโรงเรียนดีประจำตำบล ในระดับดีมาก , รางวัลการเข้าร่วมประกวดสถานศึกษาที่มีกิจกรรมสร้างค่านิยมหลักของคนไทย 12 ประการ ที่สามารถเป็นแบบอย่างได้ , รางวัลผู้บริหารสถานศึกษาผ่านเกณฑ์ประเมินสถานศึกษาแบบอย่างการจัดกิจกรรมการเรียนรู้และการบริหารจัดการตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง
และ รางวัลผู้อำนวยการสถานศึกษายอดเยี่ยมระดับประถมศึกษาขนาดเล็ก ด้านการบริหารจัดการ ระดับ
ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เป็นต้น
จากการประเมินความพึงพอใจของ ครู นักเรียน และผู้ปกครอง ต่อผลการจัดการศึกษาที่เกิดจากการนำรูปแบบการบริหารโดยใช้โรงเรียนเป็นฐานของโรงเรียนประถมศึกษาขนาดเล็กสู่ความมีประสิทธิผล “PDCA of TEACHERS MODEL” ไปใช้ พบว่า ครู นักเรียน และผู้ปกครอง มีความพึงพอใจต่อผลการพัฒนาตามรูปโดยรวมอยู่ในระดับมากที่สุด
ผู้วิจัย นางประคอง ลัดกลาง
ปีที่ศึกษา 2559
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อ 1) ศึกษาสภาพการบริหารโดยใช้โรงเรียนเป็นฐานและประเมิน
ความต้องการจำเป็นในการพัฒนาการบริหารโดยใช้โรงเรียนเป็นฐาน ของโรงเรียนบ้านซาด สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานครราชสีมา เขต 7 2) พัฒนารูปแบบการบริหารโดยใช้โรงเรียนเป็นฐานของโรงเรียนประถมศึกษาขนาดเล็กสู่ความมีประสิทธิผล “PDCA of TEACHERS MODEL” และ 3) ทดลองใช้รูปแบบการบริหารโดยใช้โรงเรียนเป็นฐานของโรงเรียนประถมศึกษาขนาดเล็กสู่ความมีประสิทธิผล “PDCA of TEACHERS MODEL” ที่ผู้วิจัยสร้างขึ้น การดำเนินการวิจัยแบ่งออกเป็น 3 ขั้นตอน คือ ขั้นตอนที่ 1 การศึกษาสภาพการบริหารโดยใช้โรงเรียนเป็นฐานและประเมินความต้องการจำเป็นในการพัฒนาการบริหารโดยใช้โรงเรียนเป็นฐาน ของโรงเรียนบ้านซาด สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานครราชสีมา เขต 7 โดยดำเนินการเก็บรวบรวมข้อมูลจากกลุ่มตัวอย่างที่เกี่ยวข้องกับการจัดการศึกษาของโรงเรียน
บ้านซาด จำนวน 75 คน ขั้นตอนที่ 2 การพัฒนารูปแบบการบริหารโดยใช้โรงเรียนเป็นฐานของโรงเรียนประถมศึกษาขนาดเล็กสู่ความมีประสิทธิผล โดยทำการสังเคราะห์แนวคิด ทฤษฎีที่เกี่ยวข้องกับการบริหาร
โดยใช้โรงเรียนเป็นฐานและแนวทางการบริหารโรงเรียนสู่ความมีประสิทธิผล รวมทั้งนำข้อมูลจากขั้นตอนที่ 1 มาเป็นกรอบในการยกร่างรูปแบบและตรวจสอบความเหมาะสมของรูปแบบโดยผู้เชี่ยวชาญจำนวน 5 ท่าน และนำรูปแบบไปทดลองใช้นำร่องกับโรงเรียนบ้านซาด ปีการศึกษา 2558 พร้อมทั้งพัฒนาปรับปรุง
ก่อนการทดลองใช้จริง ขั้นตอนที่ 3 ทดลองใช้รูปแบบการบริหารโดยใช้โรงเรียนเป็นฐานของโรงเรียนประถมศึกษาขนาดเล็กสู่ความมีประสิทธิผล โดยนำรูปแบบที่ปรับปรุงและพัฒนาแล้วจากขั้นตอนที่ 2
ไปทดลองใช้จริงกับโรงเรียนบ้านซาด ปีการศึกษา 2559 พร้อมทั้งประเมินความพึงพอใจของครู คณะกรรมการสถานศึกษา นักเรียน และผู้ปกครอง ต่อผลการจัดการศึกษาที่เกิดจากการนำรูปแบบไปใช้
ผลการวิจัยปรากฏดังนี้
1. สภาพการบริหารโดยใช้โรงเรียนเป็นฐานของโรงเรียนบ้านซาด โดยภาพรวมอยู่ในระดับมาก
โดยเรียงตามลำดับดังนี้ ด้านการมีภาวะผู้นำที่เกื้อหนุน ด้านการกระจายอำนาจ ด้านการมีส่วนร่วม
ด้านการตรวจสอบและถ่วงดุล ด้านการบริหารตนเอง และด้านการพัฒนาทั้งระบบ โดยโรงเรียนบ้านซาด
มีความต้องการจำเป็นในการพัฒนาการบริหารโดยใช้โรงเรียนเป็นฐานสูงสุดสามลำดับแรก ได้แก่ การมีส่วนร่วม การกระจายอำนาจ และการตรวจสอบและถ่วงดุล ตามลำดับ
2. รูปแบบการบริหารโดยใช้โรงเรียนเป็นฐานของโรงเรียนประถมศึกษาขนาดเล็กสู่ความมีประสิทธิผล “PDCA of TEACHERS MODEL” ที่ผู้วิจัยพัฒนาขึ้น เป็นรูปแบบที่พัฒนาขึ้นเพื่อใช้ประกอบ
การดำเนินงานในการพัฒนาคุณภาพการจัดการศึกษาของโรงเรียน โดยในการดำเนินงานโครงการต่าง ๆ
ตามขอบข่ายการบริหารงานของสถานศึกษา จะมีกระบวนการทำงานที่สำคัญตามวงจรคุณภาพของเดมมิ่ง (PDCA) ซึ่งจะต้องอาศัยเงื่อนไขสำคัญที่จะทำให้การดำเนินงานตามวงจรคุณภาพประสบความสำเร็จ คือ TEACHERS (Teamwork : การทำงานเป็นทีม, Equity : ความเสมอภาค , Academic leadership :
ภาวะผู้นำทางวิชาการ , Clearly goal : เป้าหมายร่วมที่ชัดเจน , Human relationship : มนุษยสัมพันธ์ , Environment : สภาพแวดล้อมเชิงบวก , Reward : รางวัล และ Supporting : การส่งเสริมสนับสนุนจากผู้ปกครอง ชุมชน และหน่วยงานภายนอก) โดยผลการประเมินความเหมาะสมขององค์ประกอบของรูปแบบโดยผู้เชี่ยวชาญโดยรวมมีความเหมาะสมอยู่ในระดับมาก
3. ผลการทดลองใช้รูปแบบการบริหารโดยใช้โรงเรียนเป็นฐานของโรงเรียนประถมศึกษาขนาดเล็กสู่ความมีประสิทธิผล “PDCA of TEACHERS MODEL” พบว่า โรงเรียนบ้านซาดสามารถดำเนินงานตามรูปแบบจนส่งผลให้โรงเรียนมีประสิทธิผลโดยรวมอยู่ในระดับดีเยี่ยม เมื่อพิจารณาเป็นรายข้อ พบว่า
3.1 นักเรียนมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนตามเป้าหมายที่กำหนด โดยมีประสิทธิผลอยู่ในระดับดี
3.2 นักเรียนมีคุณธรรม จริยธรรม และค่านิยมที่พึงประสงค์ตามหลักสูตร โดยมีประสิทธิผลอยู่ในระดับดีเยี่ยม
3.3 นักเรียนมีสุขภาพกายและสุขภาพจิตที่ดีตามเกณฑ์มาตรฐาน โดยมีประสิทธิผล
อยู่ในระดับดีเยี่ยม
3.4 สถานศึกษาได้รับการพัฒนาให้น่าดู น่าอยู่ น่าเรียน โดยมีประสิทธิผลอยู่ในระดับดีเยี่ยม
3.5 ผู้บริหารและครูได้รับการพัฒนาสู่มาตรฐานวิชาชีพ มีความสามารถในการจัดการเรียนรู้และพัฒนาผู้เรียน มีคุณธรรม จริยธรรมเป็นแบบอย่างที่ดี โดยมีประสิทธิผลอยู่ในระดับดีเยี่ยม
3.6 สถานศึกษาได้รับการยอมรับและสนับสนุนจากผู้ปกครองและชุมชน โดยมีประสิทธิผล
อยู่ในระดับดีเยี่ยม
นอกจากนี้ยังพบหลักฐานเชิงประจักษ์ที่แสดงให้เห็นถึง ความมีประสิทธิผลของโรงเรียน
บ้านซาด อันเกิดจากการบริหารจัดการโดยใช้รูปแบบที่ผู้วิจัยสร้างขึ้นคือการได้รับรางวัลต่าง ๆ ได้แก่
รางวัลผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนเฉลี่ยสูงกว่าระดับเขตพื้นที่การศึกษา , รางวัลเสมา ป.ป.ส. ประเภทผลงานดีเด่นระดับเงิน โครงการโรงเรียนสถานศึกษาสีขาว ปลอดยาเสพติดและอบายมุข , รางวัลผ่านเกณฑ์การประเมินโรงเรียนดีประจำตำบล ในระดับดีมาก , รางวัลการเข้าร่วมประกวดสถานศึกษาที่มีกิจกรรมสร้างค่านิยมหลักของคนไทย 12 ประการ ที่สามารถเป็นแบบอย่างได้ , รางวัลผู้บริหารสถานศึกษาผ่านเกณฑ์ประเมินสถานศึกษาแบบอย่างการจัดกิจกรรมการเรียนรู้และการบริหารจัดการตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง
และ รางวัลผู้อำนวยการสถานศึกษายอดเยี่ยมระดับประถมศึกษาขนาดเล็ก ด้านการบริหารจัดการ ระดับ
ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เป็นต้น
จากการประเมินความพึงพอใจของ ครู นักเรียน และผู้ปกครอง ต่อผลการจัดการศึกษาที่เกิดจากการนำรูปแบบการบริหารโดยใช้โรงเรียนเป็นฐานของโรงเรียนประถมศึกษาขนาดเล็กสู่ความมีประสิทธิผล “PDCA of TEACHERS MODEL” ไปใช้ พบว่า ครู นักเรียน และผู้ปกครอง มีความพึงพอใจต่อผลการพัฒนาตามรูปโดยรวมอยู่ในระดับมากที่สุด