การศึกษาประเมินผลการดำเนินงานโครงการระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน
ผู้ศึกษา ลัดดาพรรณ จันทร์ปรีดา
ปีการศึกษา 2555
บทคัดย่อ
โรงเรียนวัดหนองติม เป็นโรงเรียนประถมศึกษาขนาดใหญ่ ได้ดำเนินงานโครงการระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน ระหว่างปีการศึกษา 2554 - 2555 โดยมุ่งหวังให้การพัฒนาระบบการดำเนินงานการดูแลช่วยเหลือนักเรียนของโรงเรียนดำเนินงานไปอย่างมีประสิทธิภาพ เพื่อให้ทราบผลการดำเนินงาน และสามารถนำไปประกอบการตัดสินใจ กำหนดแผนงาน โครงการ กิจกรรม ตลอดทั้งนวัตกรรม การพัฒนาประสิทธิภาพการดูแลช่วยเหลือนักเรียน อันจะส่งผลดีต่อการพัฒนาคุณภาพนักเรียน จำเป็นที่ต้องตรวจสอบผลการดำเนินโครงการ อย่างเป็นระบบตามรูปแบบการประเมินโครงการ ซึ่งการประเมินผลการดำเนินโครงการในครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาประเมินผลการดำเนินงานโครงการระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียนโรงเรียนวัดหนองติม สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสระแก้ว เขต 2 และ 2) เพื่อศึกษาข้อเสนอแนะการดำเนินงานโครงการระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน โรงเรียนวัดหนองติม สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสระแก้ว เขต 2 โดยใช้รูปแบบการประเมินโครงการแบบ CIPP Model
ประชากรและกลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการศึกษาครั้งนี้ ศึกษาจากกลุ่มตัวอย่างได้แก่ ครู จำนวน 22 คน ผู้ปกครองนักเรียน จำนวน 275 คน และ นักเรียน จำนวน 275 คน รวมทั้งสิ้น 572 คน ได้มาโดยการเทียบตารางของ R.V. Krejcie และ D.W. Morgan เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูลครั้งนี้ เป็นแบบศึกษาประเมินผลการดำเนินงานโครงการระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียนโรงเรียนวัดหนองติม ที่ผู้ศึกษาสร้างขึ้นเป็นแบบมาตราส่วนประมาณค่า (Rating Scale) ตามวิธีของลิเคอร์ท (Likert) จำนวน 40 ข้อ โดยมีค่าความเชื่อมั่นทั้งฉบับเท่ากับ 0.85 สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน
ผลการศึกษาปรากฏดังนี้
การศึกษาสภาพการดำเนินงานโครงการระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียนโรงเรียนวัดหนองติม แยกพิจารณาผลการศึกษาตามกลุ่มตัวอย่างที่ศึกษา คือ ครู นักเรียน และผู้ปกครองนักเรียน และภาพรวม มีประเด็นที่นำมาอภิปรายผลดังนี้
1. การศึกษาสภาพการดำเนินงานโครงการระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน ปรากฏผลดังนี้
1.1 ผลการดำเนินงานในด้านสภาวะแวดล้อมโครงการระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน ระดับข้อเท็จจริง และสภาพการดำเนินงานระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียนในโรงเรียนวัดหนองติม โดยรวมก่อนการดำเนินงานค่าเฉลี่ยรวมอยู่ในระดับปานกลาง โดย ระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียนมีผลต่อการเข้ามามีส่วนร่วมในการจัดการศึกษาของชุมชน มีค่าเฉลี่ยมากที่สุด และพบว่า มีค่าเฉลี่ยต่ำสุด ได้แก่ โรงเรียนมีการวิเคราะห์สภาพความพร้อม พื้นฐานของโรงเรียนเพื่อเป็นการสนเทศในการจัดระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน และหลังการดำเนินงานค่าเฉลี่ยรวมอยู่ในระดับมากที่สุด โดยระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียนมีผลต่อการเข้ามามีส่วนร่วมในการจัดการศึกษาของชุมชน มีค่าเฉลี่ยมากที่สุด และพบว่าค่าเฉลี่ยต่ำสุด ได้แก่คณะกรรมการสถานศึกษา ผู้ปกครองนักเรียน ชุมชนหรือผู้เกี่ยวข้อง ให้
ความร่วมมือในการประชุมผู้ปกครองชั้นเรียน
1.2 ผลการดำเนินงานในด้านปัจจัยการดำเนินงานโครงการระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน ระดับข้อเท็จจริง และสภาพการดำเนินงานระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียนในโรงเรียนวัดหนองติม โดยรวมก่อนการดำเนินงานค่าเฉลี่ยรวมอยู่ในระดับปานกลาง โดย โรงเรียนมีสื่อ เครื่องมือ สำหรับผู้บริหาร ครู และผู้ปกครองในการรู้จักนักเรียนเป็นรายบุคคล มีค่าเฉลี่ยมากที่สุด และพบว่า มีค่าเฉลี่ยต่ำสุด ได้แก่ โรงเรียนมีการประเมินสถานการณ์และแก้ปัญหาอย่างเหมาะสมและมีประสิทธิภาพในการดำเนินงานระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน และหลังการดำเนินงานค่าเฉลี่ยรวมอยู่ในระดับมาก โดยโรงเรียนมีสื่อ เครื่องมือ สำหรับผู้บริหาร ครู และผู้ปกครองในการรู้จักนักเรียนเป็นรายบุคคล มีค่าเฉลี่ยมากที่สุด และพบว่าค่าเฉลี่ยต่ำสุด ได้แก่โรงเรียนมีสื่อ เครื่องมือ สำหรับผู้บริหาร ครู และผู้ปกครองในการคัดกรองนักเรียน
1.3 ผลการดำเนินงานในด้านกระบวนการที่ใช้ในการดำเนินงาน โครงการระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน ระดับข้อเท็จจริง และสภาพการดำเนินงานระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียนในโรงเรียนวัดหนองติม โดยรวมก่อนการดำเนินงานค่าเฉลี่ยรวมอยู่ในระดับปานกลาง โดยโรงเรียนมีการจัดกิจกรรมส่งเสริมนักเรียนที่หลากหลาย มีค่าเฉลี่ยมากที่สุด และพบว่า มีค่าเฉลี่ยต่ำสุด ได้แก่ โรงเรียนมี
การกำหนดบทบาท ภาระหน้าที่ของคณะกรรมการ และทีมงานที่ชัดเจน และหลังการดำเนินงานค่าเฉลี่ยรวมอยู่ในระดับมาก โดยโรงเรียนมีการนำผลการนิเทศ กำกับ ติดตาม ผลการประเมิน มาปรับปรุง และประชาสัมพันธ์ให้ผู้เกี่ยวข้องทราบ มีค่าเฉลี่ยมากที่สุด และพบว่าค่าเฉลี่ยต่ำสุด ได้แก่ โรงเรียนจัดให้มีการประชุมผู้ปกครองชั้นเรียน เพื่อประสานงาน ป้องกัน แก้ปัญหาและช่วยเหลือนักเรียน อย่างสม่ำเสมอ
1.4 ผลการดำเนินงานในด้านผลผลิตของโครงการระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน ระดับข้อเท็จจริง และสภาพการดำเนินงานระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียนในโรงเรียนวัดหนองติม โดยรวมก่อนการดำเนินงานค่าเฉลี่ยรวมอยู่ในระดับปานกลาง โดย นักเรียนปฏิบัติตนในฐานะสมาชิกที่ดีของชุมชน/สังคม มีค่าเฉลี่ยมากที่สุด และพบว่า มีค่าเฉลี่ยต่ำสุด ได้แก่ นักเรียนสามารถวิเคราะห์ ตัดสินใจในการเข้าร่วมหรือทำกิจกรรมต่าง ๆ ได้อย่างเหมาะสม และหลังการดำเนินงานค่าเฉลี่ยรวมอยู่ในระดับมาก โดยนักเรียนกล้าแสดงออกอย่างเหมาะสมและสร้างสรรค์ มีค่าเฉลี่ยมากที่สุด และพบว่าค่าเฉลี่ยต่ำสุด ได้แก่นักเรียนสามารถวิเคราะห์ ตัดสินใจในการเข้าร่วมหรือทำกิจกรรมต่าง ๆ ได้อย่างเหมาะสมอย่างสม่ำเสมอ
และผลการดำเนินงานโครงการระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน ระดับข้อเท็จจริงและสภาพการดำเนินงานระบบการดูแล
ช่วยเหลือนักเรียนในโรงเรียนวัดหนองติม โดยรวมทั้ง 4 ด้าน ก่อนการดำเนินงานค่าเฉลี่ยรวมอยู่ในระดับปานกลาง โดยด้านสภาวะแวดล้อมการดำเนินงาน มีค่าเฉลี่ยมากที่สุด และพบว่ามีค่าเฉลี่ยต่ำสุด ได้แก่ ด้านผลผลิตการดำเนินงานของโครงการ และหลังการดำเนินงานค่าเฉลี่ยรวมอยู่ในระดับมาก โดยด้านสภาวะแวดล้อมการดำเนินงาน มีค่าเฉลี่ยมากที่สุด และพบว่า ด้านผลผลิตการดำเนินงานของโครงการ มีค่าเฉลี่ยต่ำสุด
สรุปผลการศึกษาการประเมินการผลการดำเนินงานโครงการระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนโรงเรียนวัดหนองติม สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสระแก้ว เขต 2 ด้านสภาวะแวดล้อม ก่อนดำเนินงานโครงการ อยู่ในระดับปานกลางและหลังดำเนินงานโครงการอยู่ในระดับมาก ด้านปัจจัยการดำเนินงาน ก่อนดำเนินงานโครงการ อยู่ในระดับปานกลาง และหลังดำเนินงานโครงการ อยู่ในระดับมาก ด้านกระบวนการดำเนินงาน ก่อนดำเนินงานโครงการ อยู่ในระดับปานกลางและหลังดำเนินงานโครงการ อยู่ในระดับมาก ด้านผลผลิตของโครงการ ก่อนดำเนินโครงการ อยู่ในระดับปานกลางและหลังดำเนินโครงการ อยู่ในระดับมาก และสรุปผลการดำเนินงานโครงการภาพรวมทั้ง 4 ด้าน ก่อนดำเนินงานโครงการ อยู่ในระดับปานกลาง และหลังดำเนินงานโครงการโดยรวมทุกด้าน อยู่ในระดับดีมากทุกด้าน
2. การศึกษาข้อเสนอแนะ ในการดำเนินงานโครงการะบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน จาก ผู้ปกครองนักเรียน นักเรียน และครู เรียงลำดับความถี่จากมากไปหาน้อย ดังนี้
2.1 ข้อเสนอแนะจากผู้ปกครองนักเรียน มีดังนี้ อยากให้ทางโรงเรียนจัดหาทุนการศึกษาให้กับนักเรียนเพิ่มมากขึ้น, เด็กนักเรียนกล้าแสดงออก ดีมาก, ครูดูแลนักเรียนได้ดีมาก อยากให้รักษามาตรฐานอย่างนี้ตลอดไป, ควรมีการอบรมปฏิบัติการการใช้และแปลผลแบบประเมินพฤติกรรมนักเรียน, อยากให้ช่วยแนะแนวด้านการศึกษาต่อ ให้นักเรียนสามารถเรียน จนจบชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย, อยากให้โรงเรียนให้การบ้านนักเรียนเพิ่มขึ้น, อยากให้ช่วยฝึกนักเรียนในการใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์, อยากให้คุณครูออกเยี่ยมบ้านเดือนละ 1 ครั้ง เพราะนักเรียนจะสนใจ ช่วยพ่อแม่ทำงานบ้านเมื่อทราบว่าครูจะมาเยี่ยมบ้าน, อยากให้เข้มงวดเรื่องการแต่งกายของนักเรียนเพิ่มขึ้น, ยังมีนักเรียนบางส่วนที่ยังมีความประพฤติไม่ดี ก้าวร้าว ควรแก้ไขให้หมดไป, อยากให้ครูดูแลนักเรียนในช่วงการร่วมกิจกรรมเนื่องจากความประพฤติ
ไม่เรียบร้อย คือ เสียงดัง
2.2 ข้อเสนอแนะจากนักเรียน มีดังนี้ โรงเรียนมีการดำเนินงานระบบดูแลนักเรียนได้ดีมาก, อยากให้โรงเรียนจัดโครงการนี้ขึ้นทุกปี, โรงเรียนมีการแจ้งให้นักเรียนได้มีส่วนร่วมในการดำเนินงานโครงการเป็นอย่างดี, โรงเรียนให้นักเรียนได้มีส่วนร่วมในการดำเนินโครงการอย่างหลากหลาย, โรงเรียนมีการส่งเสริมให้นักเรียนได้จัดกิจกรรมระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนที่หลากหลาย ทำให้ได้รับประโยชน์จากโครงการนี้, โรงเรียนมีการดูแลนักเรียนได้อย่างทั่วถึง รวมทั้งเด็กที่มีความบกพร่องทางการเรียนรู้ก็จัดให้มีครูสอนเฉพาะ, ครูได้ไปเยี่ยมบ้าน ทำให้ได้รู้จักนักเรียนเป็นรายบุคคลและได้รู้จักผู้ปกครอง, เวลาครูไปเยี่ยมบ้านทำให้รู้สึกประทับใจที่ครูเอาใจใส่นักเรียนทุกคน, ครูให้ความสนใจในการเอาใจใส่นักเรียนดีมากทั้งในห้องเรียนและเวลาไปเยี่ยมบ้าน , ครูให้คำปรึกษากับนักเรียนที่มีปัญหาทางด้านความประพฤติและการเรียนดีขึ้น
2.3 ข้อเสนอแนะจากครู มีดังนี้ โรงเรียนควรมีการดำเนินงานโครงการนี้ต่อไปเพื่อความต่อเนื่อง,
โรงเรียนควรส่งเสริมให้บุคลากรได้มีโอกาสได้เข้ารับการพัฒนาตนเองอย่างสม่ำเสมอ และต่อเนื่องในเรื่องการดูแลช่วยเหลือนักเรียน, โรงเรียนควรมีการประชาสัมพันธ์และเชิญชวนคณะกรรมการสถานศึกษาเข้ามามีส่วนร่วมในโครงการให้มากขึ้นในเรื่องการจัดทำเครื่องมือคัดกรองนักเรียน, โรงเรียนควรมีการพัฒนาเครื่องมือในการคัดกรองนักเรียนให้ทันสมัยอยู่เสมอ, โรงเรียนควรมีการติดตามนักเรียนที่ทำการส่งต่อให้มีความต่อเนื่องเพื่อการเอาใจใส่นักเรียนและช่วยเหลือนักเรียนอย่างจริงจัง , โรงเรียนควรดูแลนักเรียนที่มีความสามารถพิเศษด้วยกิจกรรมที่ทันสมัยเพิ่มขึ้น,โรงเรียนควรดำเนินกิจกรรมที่เป็นการดูแลนักเรียนให้มีความต่อเนื่องต่อไป, โรงเรียนควรจัดกิจกรรมให้หลากหลายมากขึ้นเพื่อพัฒนานักเรียนที่มีความสามารถเฉพาะด้าน