การบริหารจัดการชั้นเรียนเชิงรุก (Active Learning) โดยใช้พหุปัญญา
นายวินิจ สมาธิมงคล ผู้อำนวยการโรงเรียนบ้านหนองไผ่ สพป.พิษณุโลก เขต 1
โรงเรียนบ้านหนองไผ่ สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาพิษณุโลก เขต 1 เป็นโรงเรียนขนาดกลาง จัดการเรียนการสอนตั้งแต่ระดับชั้นอนุบาล 1 ถึงชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 มีนักเรียนทั้งสิ้น 202 คน ข้าราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา รวม 13 คน จากการวิเคราะห์สภาพและบริบทของสถานศึกษา โดยการ SWOT Analysis พบว่า จุดแข็ง (Strengths) ประกอบด้วย ครูและบุคลากรมีความรู้และความสามารถในการปฏิบัติงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ ผู้เรียนมีคุณธรรมจริยธรรมและคุณลักษณะที่พึงประสงค์ตามที่สถานศึกษากำหนด อาคารสถานที่และทรัพยากรที่จำเป็นมีความเพียงพอสำหรับการบริหารและการจัดการ จุดอ่อน (Weakness) ประกอบด้วย ผู้เรียนมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนต่ำ ผู้เรียนขาดทักษะการคิดวิเคราะห์ กระบวนการดำเนินงานขาดความชัดเจนและเป็นระบบ ขาดระบบการกำกับ ติดตาม ประเมินผลที่มีประสิทธิภาพ ข้อมูลสารสนเทศสำหรับการบริหารและการจัดการสถานศึกษาไม่เพียงพอและขาดความเป็นปัจจุบัน โอกาส (Opportunities) โรงเรียนมีหน่วยงานต้นสังกัดให้การสนับสนุนและส่งเสริม มีเครือข่ายสถานศึกษาร่วมพัฒนา คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน ผู้ปกครอง และชุมชนให้ความสำคัญกับการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษา และอุปสรรค (Threats) ประกอบด้วย นโยบายของรัฐมีจำนวนมาก/ขาดความชัดเจน และไม่ต่อเนื่อง กิจกรรมตามนโยบายมีจำนวนมากส่งผลต่อภาระงานของครูผู้สอน กฎหมาย/ระเบียบ/ข้อบังคับที่มีความซับซ้อนและยุ่งยากในการบริหารจัดการ
โรงเรียนบ้านหนองไผ่ จึงได้สร้าง “รูปแบบการบริหารจัดการชั้นเรียนเชิงรุก (Active Learning) โดยใช้พหุปัญญาเป็นฐาน เพื่อแก้ไขปัญหาสมรรถนะของผู้เรียนและคุณภาพของโรงเรียนบ้านหนองไผ่ ตามมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา ด้วย 6S Model มีหลักการสำคัญ คือ เป็นกระบวนการบริหารและการจัดการอย่างเป็นระบบที่ดำเนินการตามสภาพและบริบทของสถานศึกษา มุ่งพัฒนาการจัดการเรียนการสอนของครูเพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียน โดยเชื่อมโยงผลลัพธ์ตามมาตรฐานการศึกษา ประกอบด้วย ด้านคุณภาพผู้เรียน ด้านการบริหารและการจัดการ และด้านการจัดการเรียนการสอน ทั้งนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อ 1) พัฒนาคุณภาพผู้เรียน 2) พัฒนากระบวนการบริหารและการจัดการ 3) พัฒนาการจัดการเรียนการสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ โดยมีองค์ประกอบสำคัญ ประกอบด้วย สำรวจบริบทของสถานศึกษา (Survey) พัฒนาระบบบริหารจัดการ (System) ส่งเสริม สนับสนุนการดำเนินการ (Support) นิเทศภายใน (Supervision) แลกเปลี่ยนเรียนรู้ (Share & Learn) และสรุปและนำไปใช้ (Summarize) และขับเคลื่อนบนพื้นฐานหลัก ธรรมาภิบาลของการบริหารกิจการบ้านเมืองที่ดี
ผลการดำเนินงาน
1. ผลการสร้างและตรวจสอบรูปแบบการบริหารจัดการชั้นเรียนเชิงรุก (Active Learning) โดยใช้พหุปัญญาเป็นฐาน เพื่อแก้ไขปัญหาสมรรถนะของผู้เรียนและคุณภาพของโรงเรียนบ้านหนองไผ่ ตามมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา ด้วย 6S Model สรุปผลได้ดังนี้
จากการประเมินรูปแบบโดยสอบถามความคิดเห็นของผู้ทรงคุณวุฒิ เกี่ยวกับความเหมาะสม ความเป็นไปได้ และความเป็นประโยชน์ พบว่า ภาพรวมของรูปแบบการบริหารจัดการชั้นเรียนเชิงรุก (Active Learning) โดยใช้พหุปัญญาเป็นฐาน เพื่อแก้ไขปัญหาสมรรถนะของผู้เรียนและคุณภาพของโรงเรียนบ้านหนองไผ่ ตามมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา ด้วย 6S Model อยู่ในระดับมากที่สุด (μ=4.61,σ=0.49) เมื่อพิจารณาเป็นรายด้านอยู่ในระดับมากที่สุดทุกด้าน ตามลำดับดังนี้ ความเป็นไปได้ (μ=4.67,σ=0.48) ความเหมาะสม (μ=4.60,σ=0.50) และความเป็นประโยชน์ (μ=4.58,σ=0.50)
2. . การศึกษาผลการใช้รูปแบบการบริหารจัดการชั้นเรียนเชิงรุก (Active Learning) โดยใช้พหุปัญญาเป็นฐาน เพื่อแก้ไขปัญหาสมรรถนะของผู้เรียนและคุณภาพของโรงเรียนบ้านหนองไผ่ ตามมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา ด้วย 6S Model สรุปผลได้ดังนี้
2.1 ด้านผลผลิต จากการประเมินตนเองของสถานศึกษา โดยได้นำรูปแบบการบริหารจัดการชั้นเรียนเชิงรุก (Active Learning) โดยใช้พหุปัญญาเป็นฐาน เพื่อแก้ไขปัญหาสมรรถนะของผู้เรียนและคุณภาพของโรงเรียนบ้านหนองไผ่ ตามมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา ด้วย 6S Model มาใช้ขับเคลื่อนการดำเนินงาน พบว่า ภาพรวมผลการประเมินตนเองอยู่ในระดับดี ทั้งระดับการศึกษาปฐมวัยและระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน เมื่อพิจารณาเป็นรายด้าน พบว่า ด้านคุณภาพเด็ก / คุณภาพผู้เรียน ด้านกระบวนการจัดการเรียนการสอน และด้านการจัดประสบการณ์ที่เน้นเด็กเป็นสำคัญ / การจัดการเรียนการสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ อยู่ในระดับดี ทุกมาตรฐาน
นอกจากนี้ การศึกษาความพึงพอใจของผู้มีส่วนได้ส่วนเสียที่มีต่อการบริหารจัดการชั้นเรียนเชิงรุก (Active Learning) โดยใช้พหุปัญญาเป็นฐาน เพื่อแก้ไขปัญหาสมรรถนะของผู้เรียนและคุณภาพของโรงเรียนบ้านหนองไผ่ ตามมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา ด้วย 6S Modelพบว่า ภาพรวมความพึงพอใจอยู่ในระดับ มากที่สุด (X ̅=4.58,S.D.=0.50)
2.2 ด้านผลลัพธ์ โรงเรียนบ้านหนองไผ่ ผ่านการรับรองมาตรฐานจากการประเมินเพื่อรับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษารอบที่สี่ จากสำนักงานรับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษา (องค์การมหาชน) ทั้งระดับการศึกษาปฐมวัย และระดับการศึกษาขั้นพื้นฐานในระดับดี
โรงเรียนบ้านหนองไผ่ สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาพิษณุโลก เขต 1 เป็นโรงเรียนขนาดกลาง จัดการเรียนการสอนตั้งแต่ระดับชั้นอนุบาล 1 ถึงชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 มีนักเรียนทั้งสิ้น 202 คน ข้าราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา รวม 13 คน จากการวิเคราะห์สภาพและบริบทของสถานศึกษา โดยการ SWOT Analysis พบว่า จุดแข็ง (Strengths) ประกอบด้วย ครูและบุคลากรมีความรู้และความสามารถในการปฏิบัติงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ ผู้เรียนมีคุณธรรมจริยธรรมและคุณลักษณะที่พึงประสงค์ตามที่สถานศึกษากำหนด อาคารสถานที่และทรัพยากรที่จำเป็นมีความเพียงพอสำหรับการบริหารและการจัดการ จุดอ่อน (Weakness) ประกอบด้วย ผู้เรียนมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนต่ำ ผู้เรียนขาดทักษะการคิดวิเคราะห์ กระบวนการดำเนินงานขาดความชัดเจนและเป็นระบบ ขาดระบบการกำกับ ติดตาม ประเมินผลที่มีประสิทธิภาพ ข้อมูลสารสนเทศสำหรับการบริหารและการจัดการสถานศึกษาไม่เพียงพอและขาดความเป็นปัจจุบัน โอกาส (Opportunities) โรงเรียนมีหน่วยงานต้นสังกัดให้การสนับสนุนและส่งเสริม มีเครือข่ายสถานศึกษาร่วมพัฒนา คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน ผู้ปกครอง และชุมชนให้ความสำคัญกับการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษา และอุปสรรค (Threats) ประกอบด้วย นโยบายของรัฐมีจำนวนมาก/ขาดความชัดเจน และไม่ต่อเนื่อง กิจกรรมตามนโยบายมีจำนวนมากส่งผลต่อภาระงานของครูผู้สอน กฎหมาย/ระเบียบ/ข้อบังคับที่มีความซับซ้อนและยุ่งยากในการบริหารจัดการ
โรงเรียนบ้านหนองไผ่ จึงได้สร้าง “รูปแบบการบริหารจัดการชั้นเรียนเชิงรุก (Active Learning) โดยใช้พหุปัญญาเป็นฐาน เพื่อแก้ไขปัญหาสมรรถนะของผู้เรียนและคุณภาพของโรงเรียนบ้านหนองไผ่ ตามมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา ด้วย 6S Model มีหลักการสำคัญ คือ เป็นกระบวนการบริหารและการจัดการอย่างเป็นระบบที่ดำเนินการตามสภาพและบริบทของสถานศึกษา มุ่งพัฒนาการจัดการเรียนการสอนของครูเพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียน โดยเชื่อมโยงผลลัพธ์ตามมาตรฐานการศึกษา ประกอบด้วย ด้านคุณภาพผู้เรียน ด้านการบริหารและการจัดการ และด้านการจัดการเรียนการสอน ทั้งนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อ 1) พัฒนาคุณภาพผู้เรียน 2) พัฒนากระบวนการบริหารและการจัดการ 3) พัฒนาการจัดการเรียนการสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ โดยมีองค์ประกอบสำคัญ ประกอบด้วย สำรวจบริบทของสถานศึกษา (Survey) พัฒนาระบบบริหารจัดการ (System) ส่งเสริม สนับสนุนการดำเนินการ (Support) นิเทศภายใน (Supervision) แลกเปลี่ยนเรียนรู้ (Share & Learn) และสรุปและนำไปใช้ (Summarize) และขับเคลื่อนบนพื้นฐานหลัก ธรรมาภิบาลของการบริหารกิจการบ้านเมืองที่ดี
ผลการดำเนินงาน
1. ผลการสร้างและตรวจสอบรูปแบบการบริหารจัดการชั้นเรียนเชิงรุก (Active Learning) โดยใช้พหุปัญญาเป็นฐาน เพื่อแก้ไขปัญหาสมรรถนะของผู้เรียนและคุณภาพของโรงเรียนบ้านหนองไผ่ ตามมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา ด้วย 6S Model สรุปผลได้ดังนี้
จากการประเมินรูปแบบโดยสอบถามความคิดเห็นของผู้ทรงคุณวุฒิ เกี่ยวกับความเหมาะสม ความเป็นไปได้ และความเป็นประโยชน์ พบว่า ภาพรวมของรูปแบบการบริหารจัดการชั้นเรียนเชิงรุก (Active Learning) โดยใช้พหุปัญญาเป็นฐาน เพื่อแก้ไขปัญหาสมรรถนะของผู้เรียนและคุณภาพของโรงเรียนบ้านหนองไผ่ ตามมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา ด้วย 6S Model อยู่ในระดับมากที่สุด (μ=4.61,σ=0.49) เมื่อพิจารณาเป็นรายด้านอยู่ในระดับมากที่สุดทุกด้าน ตามลำดับดังนี้ ความเป็นไปได้ (μ=4.67,σ=0.48) ความเหมาะสม (μ=4.60,σ=0.50) และความเป็นประโยชน์ (μ=4.58,σ=0.50)
2. . การศึกษาผลการใช้รูปแบบการบริหารจัดการชั้นเรียนเชิงรุก (Active Learning) โดยใช้พหุปัญญาเป็นฐาน เพื่อแก้ไขปัญหาสมรรถนะของผู้เรียนและคุณภาพของโรงเรียนบ้านหนองไผ่ ตามมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา ด้วย 6S Model สรุปผลได้ดังนี้
2.1 ด้านผลผลิต จากการประเมินตนเองของสถานศึกษา โดยได้นำรูปแบบการบริหารจัดการชั้นเรียนเชิงรุก (Active Learning) โดยใช้พหุปัญญาเป็นฐาน เพื่อแก้ไขปัญหาสมรรถนะของผู้เรียนและคุณภาพของโรงเรียนบ้านหนองไผ่ ตามมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา ด้วย 6S Model มาใช้ขับเคลื่อนการดำเนินงาน พบว่า ภาพรวมผลการประเมินตนเองอยู่ในระดับดี ทั้งระดับการศึกษาปฐมวัยและระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน เมื่อพิจารณาเป็นรายด้าน พบว่า ด้านคุณภาพเด็ก / คุณภาพผู้เรียน ด้านกระบวนการจัดการเรียนการสอน และด้านการจัดประสบการณ์ที่เน้นเด็กเป็นสำคัญ / การจัดการเรียนการสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ อยู่ในระดับดี ทุกมาตรฐาน
นอกจากนี้ การศึกษาความพึงพอใจของผู้มีส่วนได้ส่วนเสียที่มีต่อการบริหารจัดการชั้นเรียนเชิงรุก (Active Learning) โดยใช้พหุปัญญาเป็นฐาน เพื่อแก้ไขปัญหาสมรรถนะของผู้เรียนและคุณภาพของโรงเรียนบ้านหนองไผ่ ตามมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา ด้วย 6S Modelพบว่า ภาพรวมความพึงพอใจอยู่ในระดับ มากที่สุด (X ̅=4.58,S.D.=0.50)
2.2 ด้านผลลัพธ์ โรงเรียนบ้านหนองไผ่ ผ่านการรับรองมาตรฐานจากการประเมินเพื่อรับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษารอบที่สี่ จากสำนักงานรับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษา (องค์การมหาชน) ทั้งระดับการศึกษาปฐมวัย และระดับการศึกษาขั้นพื้นฐานในระดับดี