สาธิต เสือทอง
ชื่อเรื่อง การพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนคณิตศาสตร์ โดยใช้ปัญหาเป็นฐานร่วมกับ
การแก้ปัญหาตามแนวคิดของโพลยา เพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหา
ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6
ผู้วิจัย นายสาธิต เสือทอง
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาข้อมูลพื้นฐานและประเมินผลความต้องการในการสร้างรูปแบบการเรียนการสอนคณิตศาสตร์ โดยใช้ปัญหาเป็นฐานร่วมกับการแก้ปัญหาตามแนวคิดของโพลยา เพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหา ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 2) เพื่อพัฒนารูปแบการเรียนการสอนคณิตศาสตร์ โดยใช้ปัญหาเป็นฐานร่วมกับการแก้ปัญหาตามแนวคิดของโพลยา เพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหา ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 3) เพื่อศึกษาประสิทธิภาพของรูปแบบการเรียนการสอนคณิตศาสตร์ โดยใช้ปัญหาเป็นฐานร่วมกับการแก้ปัญหาตามแนวคิดของโพลยา เพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหา ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 โดยเปรียบเทียบความสามารถในการแก้ปัญหาทางคณิตศาสตร์ก่อนเรียนและหลังเรียนโดยการใช้รูปแบบการเรียนการสอนคณิตศาสตร์ เปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน เรื่อง สมการและการแก้สมการ กลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์ ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 และศึกษาความพึงพอใจของนักเรียนหลังจากการใช้รูปแบบการเรียนการสอนคณิตศาสตร์ 4) เพื่อขยายผลการใช้รูปแบบการเรียนการสอนคณิตศาสตร์ โดยใช้ปัญหาเป็นฐานร่วมกับการแก้ปัญหาตามแนวคิดของโพลยา เพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหา ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้ เป็นนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ที่กำลังศึกษาในภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2559 โรงเรียนเทศบาล ๑ (แตงอ่อนเผดิมวิทยา) จำนวน 34 คน กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการขยายผลการวิจัยเป็นนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ที่เรียนกับนิสิตฝึกประสบการณ์วิชาชีพครู ซึ่งไม่ใช่กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการทดลอง จำนวน 33 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ประกอบด้วย รูปแบบการเรียนการสอนคณิตศาสตร์ แผนการจัดการเรียนรู้ แบบทดสอบวัดความสามารถในการแก้ปัญหาทางคณิตศาสตร์ แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน และแบบสอบถามความคิดเห็นของนักเรียนที่มีต่อการใช้รูปแบบการเรียนการสอนคณิตศาสตร์ วิเคราะห์ข้อมูลโดยหาค่าเฉลี่ย ค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานทดสอบ t-test dependent
ผลการวิจัยพบว่า
1. รูปแบบการเรียนการสอนคณิตศาสตร์ โดยใช้ปัญหาเป็นฐานร่วมกับการแก้ปัญหาตามแนวคิดของโพลยา เพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหา ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 มีชื่อว่า “RCPS Model” มีองค์ประกอบ คือ หลักการ วัตถุประสงค์ เนื้อหา กระบวนการจัดการเรียนรู้ การวัดและประเมินผล กระบวนการเรียนการสอนมี 4 ขั้นตอน คือ ขั้นที่ 1 ทำความเข้าใจ (Realization) ขั้นที่ 2 ประมวลความรู้ (Comprehension) ขั้นที่ 3 ปฏิบัติการแก้ปัญหา (Problem-Solving) ขั้นที่ 4 สรุปสมเหตุผล (Summary-Conclusion) โดยที่รูปแบบการเรียนการสอนคณิตศาสตร์โดยใช้ปัญหาเป็นฐานร่วมกับการแก้ปัญหาตามแนวคิดของโพลยา เพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหา ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 (RCPS Model) ที่พัฒนาขึ้นมีประสิทธิภาพเท่ากับ 80.93/81.63 ซึ่งสูงกว่าเกณฑ์ 80/80 ที่กำหนดไว้
2. ความสามารถในการแก้ปัญหาทางคณิตศาสตร์ ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 หลังเรียน โดยใช้รูปแบบการเรียนการสอนคณิตศาสตร์สูงกว่าก่อนเรียนอย่างนัยสำคัญทางสถิติ ที่ระดับ .01
3. ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน เรื่อง สมการและการแก้สมการ กลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์ ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 หลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญ ทางสถิติที่ระดับ .01
4. ความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อการใช้รูปแบบการเรียนการสอนคณิตศาสตร์ โดยภาพรวมอยู่ในระดับมาก
5. ผลการขยายผล พบว่า หลังการเรียนการสอนโดยใช้รูปแบบการเรียนการสอนคณิตศาสตร์ นักเรียนมีความสามารถในการแก้ปัญหาทางคณิตศาสตร์ สูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ที่ระดับ .01 และความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อการใช้รูปแบบการเรียน การสอนคณิตศาสตร์ โดยภาพรวมอยู่ในระดับมาก
การแก้ปัญหาตามแนวคิดของโพลยา เพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหา
ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6
ผู้วิจัย นายสาธิต เสือทอง
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาข้อมูลพื้นฐานและประเมินผลความต้องการในการสร้างรูปแบบการเรียนการสอนคณิตศาสตร์ โดยใช้ปัญหาเป็นฐานร่วมกับการแก้ปัญหาตามแนวคิดของโพลยา เพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหา ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 2) เพื่อพัฒนารูปแบการเรียนการสอนคณิตศาสตร์ โดยใช้ปัญหาเป็นฐานร่วมกับการแก้ปัญหาตามแนวคิดของโพลยา เพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหา ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 3) เพื่อศึกษาประสิทธิภาพของรูปแบบการเรียนการสอนคณิตศาสตร์ โดยใช้ปัญหาเป็นฐานร่วมกับการแก้ปัญหาตามแนวคิดของโพลยา เพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหา ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 โดยเปรียบเทียบความสามารถในการแก้ปัญหาทางคณิตศาสตร์ก่อนเรียนและหลังเรียนโดยการใช้รูปแบบการเรียนการสอนคณิตศาสตร์ เปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน เรื่อง สมการและการแก้สมการ กลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์ ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 และศึกษาความพึงพอใจของนักเรียนหลังจากการใช้รูปแบบการเรียนการสอนคณิตศาสตร์ 4) เพื่อขยายผลการใช้รูปแบบการเรียนการสอนคณิตศาสตร์ โดยใช้ปัญหาเป็นฐานร่วมกับการแก้ปัญหาตามแนวคิดของโพลยา เพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหา ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้ เป็นนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ที่กำลังศึกษาในภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2559 โรงเรียนเทศบาล ๑ (แตงอ่อนเผดิมวิทยา) จำนวน 34 คน กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการขยายผลการวิจัยเป็นนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ที่เรียนกับนิสิตฝึกประสบการณ์วิชาชีพครู ซึ่งไม่ใช่กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการทดลอง จำนวน 33 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ประกอบด้วย รูปแบบการเรียนการสอนคณิตศาสตร์ แผนการจัดการเรียนรู้ แบบทดสอบวัดความสามารถในการแก้ปัญหาทางคณิตศาสตร์ แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน และแบบสอบถามความคิดเห็นของนักเรียนที่มีต่อการใช้รูปแบบการเรียนการสอนคณิตศาสตร์ วิเคราะห์ข้อมูลโดยหาค่าเฉลี่ย ค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานทดสอบ t-test dependent
ผลการวิจัยพบว่า
1. รูปแบบการเรียนการสอนคณิตศาสตร์ โดยใช้ปัญหาเป็นฐานร่วมกับการแก้ปัญหาตามแนวคิดของโพลยา เพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหา ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 มีชื่อว่า “RCPS Model” มีองค์ประกอบ คือ หลักการ วัตถุประสงค์ เนื้อหา กระบวนการจัดการเรียนรู้ การวัดและประเมินผล กระบวนการเรียนการสอนมี 4 ขั้นตอน คือ ขั้นที่ 1 ทำความเข้าใจ (Realization) ขั้นที่ 2 ประมวลความรู้ (Comprehension) ขั้นที่ 3 ปฏิบัติการแก้ปัญหา (Problem-Solving) ขั้นที่ 4 สรุปสมเหตุผล (Summary-Conclusion) โดยที่รูปแบบการเรียนการสอนคณิตศาสตร์โดยใช้ปัญหาเป็นฐานร่วมกับการแก้ปัญหาตามแนวคิดของโพลยา เพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหา ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 (RCPS Model) ที่พัฒนาขึ้นมีประสิทธิภาพเท่ากับ 80.93/81.63 ซึ่งสูงกว่าเกณฑ์ 80/80 ที่กำหนดไว้
2. ความสามารถในการแก้ปัญหาทางคณิตศาสตร์ ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 หลังเรียน โดยใช้รูปแบบการเรียนการสอนคณิตศาสตร์สูงกว่าก่อนเรียนอย่างนัยสำคัญทางสถิติ ที่ระดับ .01
3. ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน เรื่อง สมการและการแก้สมการ กลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์ ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 หลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญ ทางสถิติที่ระดับ .01
4. ความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อการใช้รูปแบบการเรียนการสอนคณิตศาสตร์ โดยภาพรวมอยู่ในระดับมาก
5. ผลการขยายผล พบว่า หลังการเรียนการสอนโดยใช้รูปแบบการเรียนการสอนคณิตศาสตร์ นักเรียนมีความสามารถในการแก้ปัญหาทางคณิตศาสตร์ สูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ที่ระดับ .01 และความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อการใช้รูปแบบการเรียน การสอนคณิตศาสตร์ โดยภาพรวมอยู่ในระดับมาก